توضیحات :
مجله علمی پژوهشی سلامت کار ایران
دوره ۱۶ – شماره ۵ – سال ۱۳۹۸
نویسندگان : رضا رمضانیان ، سید سعید حسن الحسینی
چکیده :
زمینه و هدف: رتبه بندی یک نوع معیار صلاحیتگذاری بر اساس استانداردهای تعریفشده است و برای تضمین کیفیت و کمیت پیمانکاران در ارائه ی خدمات و دفاع از حقوق ذینفعان و استفاده کنندگان می باشد. رویکرد ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و تاکسونومی به عنوان روشهای تصمیم گیری چندمعیاره، به تصمیمگیرندگان کمک میکند تا مشکلات را سازماندهی و تحلیل، و گزینهها را اولویتبندی کنند. در این تحقیق به شناسایی شاخص ها، انتخاب سنجه‌ها و وزندهی شاخص‌ها و همچنین ارزیابی عملکرد نظام مدیریت HSE پرداخته شده است. در نهایت، ۵ سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومی رتبهبندی شدهاند.
روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش دانش‌آموختگان رشته‌های مرتبط با مقوله ایمنی، بهداشت و محیط زیست با سابقه کار در زمینه ارزیابی عملکرد میباشند. تعداد نمونه ۸ نفر بوده که با توجه به نوع نمونه‌گیری یعنی غیراحتمالی، هدفمند و در دسترس، این تعداد با هدف مطالعه سازگار می‌باشد. استانداردهای ISO 14001:2015 و ISO 45001:2018 و نیز دروس دانشگاهی مهندسی ایمنی صنعتی، مهندسی بهداشت حرفه‌ای و مدیریت/مهندسی محیط زیست و همچنین استفاده از نظرات خبرگان مبنای شناسایی شاخصهای مدیریتی و عملیاتی این نظام مدیریت میباشند. جهت کمی نمودن هر شاخص، سنجه‌هایی تعیین میگردد. خبرگان پس از انتخاب سنجه‌ها، به آنها وزن داده که با استفاده از رویکرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به روش واکاوی توسعه‌ای و بکارگیری مقایسات زوجی، وزن شاخص‌ها و سنجه‌ها تعیین گردید. در نهایت، با استفاده از سنجه‌های منتخب به ارزیابی عملکرد این نظام مدیریت در ۵ سازمان فعال در صنعت ساخت شناور با روش تاکسونومی پرداخته شد.
یافتهها: با بررسی ادبیات موضوع و دریافت نظرات خبرگان، ۱۰ معیار کلی و ۵۴ شاخص شناسایی گردید بطوریکه تعداد شاخص‌ها و زیرشاخص های مدیریتی به ترتیب ۷ و ۲۸ مورد و تعداد شاخص‌ها و زیرشاخص های عملیاتی به ترتیب ۳ و ۲۶ مورد می‌باشد، با این حال با توجه به مقایسات زوجی انجام شده، مجموع وزن شاخصهای مدیریتی معادل ۵/۴۰ درصد و مجموع وزن شاخصهای عملیاتی معادل ۵/۵۹ درصد می‌باشد. با وجود تعداد بیشتر شاخصهای مدیریتی، وزن و اهمیت شاخصهای عملیاتی در ارزیابی عملکرد HSEبیشتر است. ۳ معیار عملیاتی بیشترین اوزان را به خود اختصاص داده و پس از آن معیارهای مدیریتی قرار می‌گیرند. همچنین از بین ۵۴ شاخص شناساییشده، ۶ شاخص اول که دارای بیشترین وزن هستند همگی از نوع شاخصهای عملیاتی و ۶ شاخص آخر که دارای کمترین وزن میباشند از نوع شاخصهای مدیریتی هستند. نتایج رویکرد پیشنهادی نشان داد سازمان اول در اولویت اول قرار گرفته است. رتبهبندی سازمان‌ها با احتساب اوزان شاخص‌ها و بدون احتساب آنها محاسبه شد که نتیجه حکایت از تأثیر اوزان شاخص‌ها در رتبهبندی سازمان‌ها دارد. لحاظ این مهم در ارزیابی عملکرد سازمان‌ها بخصوص در حوزه نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست پیشنهاد میگردد.
نتیجهگیری: نتایج تحقیق انجام شده نشان داد میتوان روش ترکیبی پیشنهادی شامل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و تاکسونومی را با موفقیت به منظور ارزیابی عملکرد نظام مدیریت HSE به کار گرفت. به نظر میرسد ارزیابی عملکرد با استفاده از روشهای تصمیم گیری به همراه مشارکت نیروهای انسانی میتواند منتج به اثربخشی بیشتر این نظام مدیریت شود.
واژه‌های کلیدی : ارزیابی عملکرد ، نظام مدیریت ایمنی ، بهداشت و محیط زیست ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی ، تاکسونومی
<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>
