تاثیر جنسیت بر عملکرد رانندگی و بارکاری ذهنی رانندگان جوان با استفاده از شبیه ساز رانندگی

توضیحات :

مجله علمی پژوهشی سلامت کار ایران

دوره ۱۶ – شماره ۱ – سال ۱۳۹۸

نویسندگان : رضا چرخ انداز یگانه ، حسین ابراهیمی ، ایرج علیمحمدی ، قربان خلیل زاده رنجبر

چکیده :

زمینه و هدف: حوادث ترافیکی جاده ها سالانه جان بیش از ۲/۱ میلیون انسان را می گیرد و نیز باعث ناتوانی حدود ۵۰ میلیون نفر در دنیا می شود. رانندگی و هدایت یک وسیله نقلیه نیازمند تخصیص سطوح متفاوتی از توجه افراد است. در این رابطه می توان به نقش بارکاری ذهنی نیز اشاره کرد. بارکاری ذهنی خود به عنوان نیازمندی که یک وظیفه بر منابع ذهنی و شناختی در دسترس افراد تحمیل می کند، شناخته می شود جنسیت افراد یکی از عوامل تاثیرگذار احتمالی بر عملکرد رانندگی می باشد. هدف از انجام این مطالعه تعیین اثر جنسیت بر عملکرد رانندگی و بارکاری ذهنی رانندگان جوان با استفاده از شبیه ساز رانندگی بود.

روش بررسی: در این مطالعه ۴۰ نفر راننده (۲۰ نفر زن و ۲۰ نفر مرد) با محدوده سنی ۲۰ تا ۲۹ سال مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی عملکرد رانندگان توسط شبیه ساز خودرو پراید و متغیر های وظیفه تشخیص محیطی (PDT) و انحراف عرضی خودرو در دو حالت رانندگی بدون محاسبات ذهنی و رانندگی در حال انجام محاسبات ذهنی انجام شد. همچنین از مقیاسهای خودگزارشی درجه تلاش ذهنی (RSME) و مقیاس بار کاری یکپارچه (IWS) جهت برآورد بارکاری ذهنی استفاده گردید. سناریو اصلی مطالعه شامل رانندگی به مسافت ۲۰ کیلومتر در یک بزرگراه بود.

یافته ها:  میانگین انحراف عرضی خودرو برای رانندگان زن و مرد در مرحله بدون محاسبات ذهنی به ترتیب برابر ۵۵/۰ و ۵۱/۰ متر به دست آمد. همچنین میانگین زمان واکنش نیز در این مرحله برای زنان و مردان به ترتیب برابر ۴۸۲ و ۴۵۰ میلی ثانیه محاسبه گردید. درحالت انجام محاسبات ذهنی نیز میانگین انحراف عرضی خودرو زنان و مردان به ترتیب برابر ۶۷/۰ و ۶۲/۰ متر و میانگین زمان واکنش زنان و مردان نیز به ترتیب برابر ۶۰۶ و ۵۶۹ میلی ثانیه بدست آمد. بر اساس مقیاس های درجه تلاش ذهنی و مقیاس بار کاری یکپارچه نیز زنان متحمل بارکاری ذهنی بیشتری شدند اگرچه در مورد اغلب متغیرهای مطالعه اختلاف مقادیر مربوط به مردان و زنان بر اساس آزمون تی مستقل معنادار نبود (P-value>0.05). همچنین رانندگی در حالت انجام محاسبات ذهنی موجب افزایش معنادار (P-value˂۰.۰۵) مقادیر انحراف عرضی خودرو، زمان واکنش و مقادیر مقیاس های درجه تلاش ذهنی و مقیاس بار کاری یکپارچه گردید.

نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که تحمیل نیاز شناختی بالاتر توسط وظیفه انجام محاسبات ذهنی میتواند تأثیر چشمگیری بر افت عملکردهای رانندگی هر دو گروه مردان و زنان داشته باشد. از دیگر نتایج مهم این مطالعه، همبستگی نسبتاً خوب و قابل توجه مقادیر شاخص های درجه تلاش ذهنی و مقیاس بار کاری یکپارچه با زمان واکنش و انحراف عرضی خودرو بود که نشان دهنده اعتبار مناسب این مقیاس ها در اندازه گیری بارکاری ذهنی رانندگان بود.

واژه‌های کلیدی : عملکرد های رانندگی ، جنسیت ، بارکاری ذهنی ، انحراف عرضی خودرو ، زمان واکنش

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >> 

دانلود فایل