کاوشی پیرامون تاثیر عبارت قرآنی ” جَناتٌ تجَری مِن تحَتِها الاَنهار ” بر باغ سازی ایرانی

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۴ – شماره ۱ – بهار ۱۳۹۱

نویسندگان : علی شرقی ، محمد تیموری

چکیده :
نقطه اوج تصویری که از بهشت در قرآن توصیف شده است ، “جنات تجری من تحت ها الانهار ” می باشد و به معنی بوستانهـایی است که از زیر {درختان و قصرهای} آن جوی های آب جاری است . کلمه شجره در این عبارت به ظاهر وجود ندارد، امـا در معنـی حـس می شود. در مجمع البیان ابوعلی امین الاسلام طبرسی آمده است که کلمه روضه به معنای زمین سبز و خرمی است که گیاهان بـه خـوبی در آن می رویند و کلمه جنت زمینی است که اطرافش درخت کاری شده باشد و در نتیجه روضات الجنات باغ هـای مشـجری اسـت کـه در وسط ، زمین سبز و خرمی را فرا گرفته باشد. بسیاری از باغ های ایران این ویژگی را دارند. اعداد و مفاهیمی مانند: چهار باغ، هشت بهشت ، باغ در باغ، گردش آب و… ریشه در واژگان قرآنی دارند که به معماری و ترکیب بندی باغ های ایرانی و به تبع آن بسیاری از باغ های سایر کشورهای اسلامی و حتی اروپـایی راه یافتـه انـد ( تـاثیر بـاغ سـازی ایرانـی در ورسای فرانسه و الحمرای اسپانیا شاهدی براین گفتار است ). اما موثرترین واژگان قرآنی بر باغ سازی ایرانی عبارت آسـمانی “جنـات تجـری من تحت ها الانهار “می باشد. برخی مفسران و دین شناسان به تشریح این عبارت پرداخته اند و باغ های ایـن جهـان را مقدمـه بـاغ بهشـت دانسته اند. بسیاری از شاعران ایرانی و پارسی گوی، جهان را به کل به یک باغ تشبیه کرده اند و حتـی بعضـی ماننـد مولانـا، جسـم و روح انسان را به باغ تشبیه نموده اند. باغ سازان و معماران فراوانی تحت تاثیر این
عبارت دست به خلاقیت زده اند تا فراتر از نمایش تاثیرپـذیری خود  از باغ های موصوف در قرآن، مانند آن را ایجاد نمایند. بی شک باغ بهشتی و یا به تعبیر قرآنی آن “جنات تجری من تحت ها الانهـار ” از جنس باغ های زمینی و انسان ساز است ؛ با این تفاوت که : انسان در بهشت مهماندارش خداسـت ، آن وقـت ارزش بهشـت بـرای او ایـن نیست که آن جا خوردن و پوشیدن و لذت جنسی هست ، ارزشش این است که تا ابد حس می کند به دست او پـذیرایی مـی شـود و ایـن معنی ، دیگر خستگی آور نیست .

واژه های کلیدی : قرآن کریم ، جنات ، باغ ، باغ سازی ، باغ ایرانی

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>  

لطفا برای دانلود مقاله “کاوشی پیرامون تاثیر عبارت قرآنی ” جَناتٌ تجَری مِن تحَتِها الاَنهار ” بر باغ سازی ایرانی ” از لینک زیر استفاده نمایید.