ویژگی‌های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس دلزدگی هلندی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ایران

توضیحات :

مجله علمی پژوهشی سلامت کار ایران

دوره ۱۷ – شماره ۱ – سال ۱۳۹۹

نویسندگان : شهناز ریماز ، ایرج علیمحمدی ، جمیله ابوالقاسمی ، علی غلامی ، مهدی مختاری ، فاطمه ورسی ، فرشته طاهری ، یوسف مرادی

چکیده :

زمینه و هدف: دلزدگی از محیط کار منجر به کاهش رضایت و عملکرد شغلی و در نهایت منجر به کاهش تولید و تحمیل هزینه‌ بر سازمان می‌شود. دلزدگی با نشانه‌هایی هم‌چون احساس ملالت و خستگی، بی‌معنایی، پوچی، کسل بودن و عدم علاقه، عدم ارتباط و یا عدم تعامل با یک رویداد یا وضعیت یا محیط فعلی است. اغلب کارکنانی که مستعد خستگی و دل‌زدگی می‌باشند بیشتر الگوهای یکنواختی را در زندگی کاری خود تجربه می‌کنند و این افراد احتمالا از خودکفایی پائین‌تر و شور و شوق و علاقه کمتری جهت انجام فعالیت نسبت به همکاران خود برخوردار می‌باشند. تقریبا تمامی افراد تجربه‌ای از دلزدگی از محل کار در زمان‌های گوناگون، بدون در نظرگرفتن ماهیت کار دارند. اگر چه شواهد تجربی نشان می‌دهد که بروز دلزدگی از محل کار گسترده است اما امروزه مطالعه در این زمینه مورد غفلت قرار گرفته‌است. در ایران ابزار مناسب و معتبری جهت اندازه گیری دلزدگی در کارکنان وجود ندارد، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس دل‌زدگی هلندی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شده است.

روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی، طی سال‌های ۹۳-۱۳۹۲ و بر روی ۵۸۸ نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. با توجه به تعداد کارکنان واحدهای تابعه دانشگاه با روش تخصیص به نسبت، ابتدا تعداد پرسنل لازم جهت مطالعه، در هر واحد تعیین و سپس به شیوه نمونه‌گیری در دسترس، افراد انتخاب و وارد مطالعه شدند. در این مطالعه جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ دو بخشی که بخش نخست آن مربوط به اطلاعات فردی و بخش دوم پرسشنامه‌ مرجع شامل ۸ سوال که رایجزگر و همکاران در سال ۲۰۱۲ ارائه نمودند، مورد استفاده قرار گرفت. پاسخ سوالات در این پرسشنامه از طیف لیکرت ۵ تایی با گزینه‌های خیلی مخالف تا خیلی موافق (نمره یک تا پنج) برخوردار است که در نتیجه، نمره دلزدگی از ۸ تا ۴۰ امتیاز متغیر می‌باشد. جهت ترجمه و روانسنجی پرسشنامه، از روش ترجمه-واترجمه و بررسی روایی‌صوری و محتوایی و پایایی استفاده شد. به منظور بررسی پایایی از روش آزمون-بازآزمون با بررسی شاخص همبستگی ‌درون‌‎رده‌ای و همچنین همسانی‌درونی سازه‌ها پس از تحلیل‌عاملی‌اکتشافی استفاده گردید.

یافته‌ها: روایی صوری پرسشنامه مورد بررسی با توجه به نظر متخصصان مورد تایید واقع گردید. میانگین شاخص‌ CVI  برای کلیه گویه‌ها  ۰.۹۱ و شاخص CVR برای گویه‌ها بین ۰.۶۹تا ۱.۰۰ متغیر بود که نتایج حاصل، نشان‌دهنده روایی مطلوب پرسشنامه بود. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی دو عامل استخراج گردید که با تحلیل عاملی تاییدی برازش داده‌ها به این دو عامل مورد تایید قرار گرفت. شاخص‌همبستگی‌درون‌رده‌ای برای کل ابزار ۰.۸۹ و آلفای کرونباخ برای کل ابزار ۰.۸۲۳ بود. در تحلیل‌عاملی‌اکتشافی، ۲ عامل فردی با ۵ گویه و عامل محیطی با ۳ گویه حاصل گردید.

نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد، پرسشنامه دل‌زدگی در محل کار DUBS)) از روایی و پایایی مناسبی جهت بررسی دل‌زدگی در کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران برخوردار می‌باشد که امکان بومی‌سازی و اعتبارسنجی این نسخه پرسشنامه در جامعه تحت مطالعه ما وجود دارد و می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران و متخصصان در زمینه‌های مرتبط قرار گیرد.

واژه‌های کلیدی : پرسشنامه ، دل‌زدگی شغلی ، روایی ، اعتباریابی

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>

دانلود فایل