مقایسه خواب و عملکرد ذهنی در نوبت‌های کاری هشت و دوازده ساعته در یکی از پالایشگاه‌های نفت ایران

فصلنامه علمی تخصصی طب کار

دوره ۷ – شماره ۱ – سال ۱۳۹۴

نویسندگان : مریم مقصودی پور ، لیلا خدابنده لو ، لیلا پیری

چکیده :

مقدمه : انواع گوناگون برنامه‌های نوبت کاری وجود دارد که هر یک از آنها دارای جوانب مثبت و منفی هستند. هدف از این مطالعه مقایسه خواب و عملکرد ذهنی در نوبت‌های کاری هشت و دوازده ساعته بود.

روش بررسی: در این مطالعه طولی ۶۱ نفر از ۱۸۷ نفر کارکنان نوبت کار یکی از پالایشگاه‌های نفت انتخاب شدند. مقرر شد این کارکنان به مدت ۶ ماه در نوبت‌های دوازده ساعته کار کرده و پس از تغییر شیفت‌های کاری مجدداً به شیفت کاری هشت ساعته باز گردند. در این بررسی از پرسشنامه اطلاعات عمومی و جدول ثبت خواب روزانه و از نرم‌افزار PVT در ابتدا و انتهای نوبت‌های کاری استفاده کردیم. اطلاعات در پایان ۶ ماه از نوبت کاری دوازده ساعته و سپس بعد از ۶ ماه از کار در شیفت کاری هشت ساعته از همان کارگران جمع‌آوری شد.

یافته‌ها : ‌میانگین زمان خواب کلی در نوبت دوازده ساعته ۶.۲۰ ساعت و در شیفت هشت ساعته ۶.۴۱ ساعت بود که اختلاف اینها معنی‌دار نبود. تفاوت بین میانگین زمان واکنش در شروع شیفت ۱۲ ساعته ( ۸۰.۴۵۱ میلی‌ثانیه) و نوبت هشت ساعته (۱۲.۴۱۶ میلی‌ثانیه) نیز معنی‌دار نبود. همچنین تفاوت بین میانگین‌های زمان واکنش در انتهای نوبت دوازده ساعته (۳۸۲.۲۲میلی‌ثانیه) و نوبت هشت ساعته (۳۹۰.۹۸میلی‌ثانیه) معنی‌دار نبود. تفاوت بین میانگین‌های پاسخ خطا در شروع نوبت دوازده ساعته (۳.۷۴) و نوبت هشت ساعته (۲.۹۸) معنی‌دار بود(۰.۰۵>P). این تفاوت در انتهای نوبت‌ها نیز معنی دار بود(۳.۷۴ در نوبت دوازده ساعته در مقابل ۲.۳۶ در نوبت هشت ساعته)(۰.۰۱>P).

بحث و نتیجه‌گیری : زمان خواب کلی در نوبت دوازده ساعته تفاوت معنی‌داری با نوبت کاری هشت ساعته نداشت. در نوبت های دوازده ساعته ممکن است عملکرد ذهنی کاهش یابد (افزایش پاسخ‌های خطای به دست آمده از نرم‌افزار PVT در شروع نوبت کاری دوازده ساعته در مقایسه با نوبت هشت ساعته). تغییرات الگوهای خواب می‌تواند توضیحی بر این یافته باشد.

واژه‌های کلیدی : نوبت کاری ۱۲ساعته و ۸ ساعته ، عملکرد ذهنی ، زمان پاسخ‌دهی ، پاسخ‌های خطا

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>