اثرات مستقیم و غیر مستقیم مخارج دولت بر آلودگی ، رویکرد سیستم معادلات هم زمان

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۹ ، ( ویژه نامه شماره ۴) ، بهار ۱۳۹۶

نویسندگان: مجید مداح ، فاطمه رئوفی

چکیده:

زمینه و هدف : برخی فعالیت های بازاری دارای پیامدهای منفی مثل آلودگی هوا و تخریب محـیط زیسـت هسـتند، بـا وجـود پیامـدهای خارجی، بازار قادر به تولید بهینه کالاها و خدمات نیست و اصطلاحا شکست میخورد. برای جلوگیری از شکست بازار لازم است تا دولت با مداخله در بازار و انجام هزینه های لازم از طریق اتخاذ سیاست های حفاظت محیط زیست و تـدوین قـوانین و مقـررات مناسـب در جهـت کاهش آلودگی و برقراری شرایط بهینه تولید و مصرف حرکت کند.

روش بررسی: به منظور بررسی اثر مخارج دولت بر آلودگی، ابتدا یک سیستم معادلات هم زمان در دوره زمـانی (١٣٩٠- ١٣۵۴) تصـریح میشود و پس از تخمین آن  با استفاده از روش های حداقل مربعات دو مرحله ای و حداقل مربعات سه مرحله ای، رابطه بین اثرات مستقیم و غیر مستقیم دولت و آلودگی در اقتصاد ایران مورد تحلیل تجربی قرار میگیرد.

یافته ها: نتایج حاصل از تخمین سیستم معادلات تصریح شده در دو رویکرد ایستا و پویا به تفکیک اثرات مستقیم و غیـر مسـتقیم نشـان میدهند که اولا اندازه دولت تنها دارای اثر مستقیم معنی دار بر آلودگی سرانه است . ثانیا رابطه مثبت و معنی دار بین اندازه دولت و انتشـار آلودگی سرانه با ضریب کشش (٠/٠٨) در رویکرد ایستا و رابطه منفی و معنی دار بین اندازه دولت و انتشار آلودگی سرانه با ضریب کشـش ( ٠/١۶٣- ) در رویکرد پویا تأیید میشود. ثالثا علاوه بر اندازه دولت ، درجه باز بودن اقتصاد و مصرف نیز دارای اثر مثبت کل و معنـی دار و نیز سرمایه گذاری کل و جمعیت دارای اثر منفی کل و معنی دار بر آلودگی سرانه در اقتصاد ایران هستند.

بحث و نتیجه گیری: با توجه به اثر معنی دار افزایش مخارج دولت بر  کاهش آلودگی لازم است تا تخصیص منابع بخش عمومی در جهـت توسعه آموزش های عمومی، اتخاذ و اجرای درست قوانین و مقررات زیست محیطی و تقویت امکانات و زیر ساخت های عمومی افزایش یابد..

واژه های کلیدی: مخارج دولت ، آلودگی ، سیستم معادلات هم زمان ، اقتصاد ایران

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>