ارائه الگوی ارزیابی شرایط ارگونومیکی محیط کار با استفاده از مدل کانو و رویکرد ترکیبی آن با مدل QFD

زمینه و هدف: در دهه های اخیر توجه به فاکتورهای ارگونومیکی در طراحی محیط های کاری در حال افزایش بوده است. امروزه بیشتر ارزیاب های ارگونومیکی ایستگاه های کاری، جنبه های ارگونومیکی را یا از منظر نیازهای تکنیکی و یا از منظر نیازهای کارکنان بررسی می کنند که هر کدام از آن ها می تواند در افزایش کارایی طرح تاثیر گذار باشد. اما به نظر می رسد که دستیابی به یک مدل تلفیقی از این دو عامل می تواند در طراحی محیط کاری موثرتر واقع شود. از این رو هدف تحقیق حاضر ارائه الگویی تلفیقی شامل نیازهای کارکنان و نیازهای تکنیکی به منظور ارزیابی ارگونومیکی محیط کار است.

روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع مطالعات توصیفی حل مدل است که یک روش ترکیبی از دو مدل کیفیتی، کانو و QFD را جهت توسعه طراحی بهینه محیط کاری ارائه می دهد. این تحقیق در بین ۳۵۰ نفر از کارکنان واحدهای صنعتی جهت شناسایی مشکلات مربوط به فاکتورهای ارگونومیکی محیط کاری آنها انجام گرفته است. داده ها در قالب پرسشنامه های کانو جمع آوری شده، سپس وارد ماتریس خانه کیفیت شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نهایتاً در قالب یک مدل ترکیبی، نیازهای ارگونومیکی مطلوب کارکنان و همچنین مشخصات فنی و مهندسی جهت طراحی بهینه، رتبه بندی شده اند.

یافته ها: مهمترین فاکتور مربوط به نیازهای کارکنان، وجود تجهیزات ایمنی در محیط کاری و شرایط بهداشتی محیط کار مانند آلودگی هوا و شرایط استرس های حرارتی محیط کار بوده و مهمترین فاکتور مربوط به نیازهای تکنیکی مربوط به هزینه انجام آن و وجود استاندارد های معتبر کشوری و توجه به راحتی انجام کار بوده است.

نتیجه گیری: مدیران واحدهای صنعتی لازم است استراتژیهای بهینه ای را با توجه به نیازهای کارکنان و بازخورد اطلاعات دریافتی از آنها اتخاذ کرده و با توجه به نیازهای تکنیکی در جهت تامین آسایش و رضایت کارمندان خود اقدام نمایند به صورتی که با کمترین هزینه بهترین شرایط ارگونومیکی و رضایتمندی کارکنان حاصل گردد.