استفاده از منطق فازی در برآورد احتمال شکست در آنالیز ریسک به روش درخت خطا

مجله ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها

دوره ۲ – شماره ۲ – سال ۱۳۹۳

نویسندگان : سمیرا میرزا , محمدجواد جعفری , منوچهر امیدواری , سید محمدرضا میری لواسانی

چکیده :

سابقه و هدف: روش تجزیه‌ و تحلیل درخت خطا یک ابزار مناسب برای تجزیه‌ و تحلیل شکست و تعیین نرخ آن می‌باشد. در برخی موارد به دلیل نبود اطلاعات در خصوص فرایند و رویدادهای اصلی، برآورد دقیق احتمال شکست مشکل است. در این‌گونه موارد، استفاده از ابزار فازی می‌تواند مفید باشد. در مطالعه حاضر به‌ منظور برآورد احتمال شکست در آنالیز ریسک واحد تقطیر یک پالایشگاه نفت با روش درخت خطا از منطق فازی استفاده شد. در این مقاله ضمن بیان روش بکار رفته، نتایج حاصل از آنالیز ریسک رآکتور واحد تقطیر ارائه‌شده است.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی با اعمال HAZOP مخاطرات فرآیند مورد بررسی تهیه و درخت خطای آن رسم شد. در صورت وجود نرخ احتمال ورودی به درخت خطا مقدار نرخ شکست از روابط مربوطه محاسبه شد. در غیر این صورت از منطق فازی استفاده شد. مراحل منطق فازی با انتخاب تیمی متشکل از خبرگان آغاز و به برآورد نرخ احتمال رویدادهای ریشه‌ای ختم شد. برای برآورد احتمال از فرمول توصیه‌شده توسط Onisawa استفاده شد. پس‌ از آن نرخ رویداد اصلی از رابطه مربوطه محاسبه شد. سپس با استفاده از رابطه فاسل-وسلی بحرانی‌ ترین MCS مشخص شد. در خاتمه اثربخشی حذف سه شکست ریشه‌ای مهم به‌ صورت انفرادی و توأم مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: استفاده از HAZOP برای شناسایی مخاطرات رآکتور واحد تقطیر منجر به شناسایی ۴ علت اصلی و ۱۳ علت ریشه‌ای شد. از مجموع ۱۳ رویداد انتهایی، ۷ رویداد فازی و ۶ رویداد احتمالاتی بودند. نتایج نشان داد که حذف بحرانی‌ترین MCS یعنی A.3.2 میزان قابلیت اطمینان رویداد اصلی را ممکن است به میزان ۹.۵ درصد افزایش داده و از ۰.۹۱۴ به ۰.۹۶۸ ارتقاء بخشد. هم‌چنین حذف توأم سه MCS بحرانی یعنی A2.2, A3.1, A3.2 نیز میزان قابلیت اطمینان رویداد اصلی را به میزان ۴.۸ درصد از ۰.۹۱۴ به ۰.۹۹۱ افزایش داد.

نتیجه‌گیری: در هنگامی‌که اطلاعات کافی در خصوص فرایند و رویدادهای اصلی وجود ندارد، با استفاده از ابزار فازی می‌توان احتمال شکست را تعیین کرد.

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>