بررسی منشأ و دسترسی بیولوژیکی عناصر سنگین در خاک ارتفاعات شمال غرب تهران

خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پی برد. در این تحقیق نمونه های  خاک اراضی شمال غرب تهران مورد استفاده قرار گرفت ، در مجموع ١۶ نمونه خاک از سطح منطقه جمع آوری شد. با استفاده از روش های آزمایشگاهی میانگین غلظت سرب ppm ١٧٣، میانگین غلظت روی ppm١٠١، میانگین غلظت نیکل ppm ۶٢ و میانگین غلظت وانادیوم ppm۴۴ به دست آمد. نتایج نشان می دهد که غلظت فلز سنگین سرب در منطقه بسیار بالاتر از سایر عناصر مورد بررسی می باشد. مقایسه میانگین غلظت سرب در مطالعه حاضر با غلظت آن در پوسته زمین نشان می دهد که غلظت این عنصر در اراضی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واقع در ارتفاعات شمال غرب تهران، حدود ١٢٠٠% بیشتر از پوسته زمین است که علت افزایش غلظت سرب به دلیل آلودگی هوا می باشد. در ادامه تحقیق نسبت به شناسایی دسترسی بیولوژیک عناصر اقدام شد. میزان دسترسی بیولوژیک فلزات سنگین مختلف در خاک های مورد مطالعه  به ترتیب زیر می باشد:
Pb(29 ppm)> Zn(27 ppm)>Fe (7 ppm)>Ni (5 ppm )>V (0ppm )
آنالیز خوشه ای برای منشاءیابی عناصر نشان داد که سرب دارای منشاء آلی می باشد و دو عنصر نیکل و وانادیوم تحت ضریب تشابه مثبت و معنی دار به هم متصل شده اند. از آن جایی که وانادیوم به عنوان شاخص آلودگی نفتی شناخته شده ، می توان نتیجه گرفت که نیکل به لحاظ مصرف سوخت در خاک های این اراضی پراکنده شده است .

واژه های کلیدی : آلودگی خاک ، فلزات سنگین ، دسترسی بیولوژیکی ، آنالیز خوشه ای