سنجش پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب و عوامل مؤثر بر آن

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۴ – شماره ۲ – تابستان ۱۳۹۱

نویسندگان : لیما طیبی ، سهیل سبحان اردکانی

چکیده :
از آن جا که استفاده از آب رودخانه گاماسیاب به عنوان بزرگ ترین و پرآب ترین رودخانه استان همدان جهت امور مختلف بـه ویژه ایجاد و توسعه کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا به سرعت رو به گسترش می باشد، لذا لزوم سنجش پیراسـنجه هـای کیفـی آب این رودخانه ضروری به نظر می رسد، بر این اساس در این تحقیق جهت سنجش کیفی و ارزیابی عوامل مؤثر بـر کیفیـت آب رودخانـه گاماسیاب به ویژه کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی با انتخاب پنج ایستگاه نمونه برداری در طول رودخانه اقدام به سنجش پیراسنجه های کیفی آب و مقایسه آن ها با مقادیر استاندارد نمودیم . نمونه برداری طی سه ماه مرداد، شهریور و اسفند ١٣٨۶ از پنج ایستگاه یاد شده در دو نوبت صبح (از ساعت ٩ تـا ١٢) و عصـر (از ساعت ١۴ تا ١٧) به منظور داشتن پراکنش زمانی مناسب از لحاظ اثرات تغذیه ای ماهیان بر روی ویژگی هـای کیفـی آب انجـام شـد. نمونه های آب در ظروف پلی اتیلنی درب دار جمع آوری و پیراسـنجه هـای غلظـت اکسـیژن محلـول، pH و هـدایت الکتریکـی در محـل اندازه گیری شد. سپس نمونه ها داخل یخدان قرار گرفته و در کوتاه ترین زمان ممکن جهت اندازه گیری غلظت پیراسنجه هـای اکسـیژن مورد نیاز زیست -شیمیایی ، آمونیوم، نیتریت ، نیترات و اورتوفسفات به آزمایشگاه منتقل گردید.  نتایج تحقیق بیانگر آن بود که به جز در مورد میانگین مقادیر هدایت الکتریکی که هیچ کدام از ایستگاه ها تفاوت معنی دار بـا یکدیگر نداشته اند، در مورد سایر پیراسنجه های مورد ارزیابی چنین امری مشاهده نمی شـود. بـه طـوری کـه در مـورد میـانگین غلظـت اکسیژن محلول، pH و  اکسیژن مورد نیاز زیست -شیمیایی  تنها کانال ورودی آب کارگاه قزل دانـش بـا ایسـتگاه شـاهد تفـاوت معنـی دار نداشته است . همچنین میانگین غلظت یون های آمونیوم و نیتریت ایستگاه شاهد با سایر ایستگاه هـای نمونـه بـرداری بـه دلیـل ورود بـار قابل توجهی از مواد مغذی به رودخانه بر اثر فعالیت های آب زی پروری و همچنین فاضلاب روسـتاهای اطـراف تفـاوت معنـی دار داشـته است . در مقایسه کارگاه های مورد مطالعه از جهت میانگین غلظت مواد مغذی همچون آمونیوم و نیتـرات بـا توجـه بـه  گـروه بنـدی آماری مشخص شد بین کارگاه ها تفاوت معنی دار آماری وجود دارد. به طوری که کارگاه قزل دانش با تولیـد ١٠٠ تـن مـاهی پـرواری در مقایسه با کارگاه قزل زاگرس با تولید ١٩٠ تن ماهی پرواری بار بیشتری از آلودگی را به رودخانه وارد نموده است .  با مقایسه میانگین غلظت پیراسنجه های مـورد ارزیـابی آب رودخانـه گاماسـیاب بـا جـدول کلاسـه کیفـی آب هـــا از نظــر پیراسنجه های فیزیکی ، شیمیایی و زیستی می توان چنین بیان داشت که کیفیت آب این رودخانه در طبقه آب های نـدرتا آلـــوده تــــا آب هایی با آلودگی متوسط قرار می گیرد. بنابراین ، این رودخانه در حال حاضر تـوان خود پـالایی آلاینـده هـا را دارد ولـــی بـا توجـه بـه سیاست های کشور و به ویژه استان همدان در توسعه صنعت آبزی پروری و همچنین عدم نظارت بر منابع آلاینده وارد شده، این رودخانـه در آینده ای نه چندان دور با معضلات جدی به ویژه بروز پدیده خوراک وری مواجه خواهد شد.

واژه های کلیدی : گاماسیاب ، پیراسنجه های کیفی ، آبزی پروری ، فاضلاب روستایی ، همدان

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>  

لطفا برای دانلود مقاله ” سنجش پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب و عوامل مؤثر بر آن ” از لینک زیر استفاده نمایید.