ارزیابی تناسب اراضی بر اساس عناصر اقلیمی برای کشت کلزا به کمک مدل فازی و AHP در استان کردستان

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۹ ، شماره ۴ ، زمستان ۱۳۹۶

نویسندگان: امیر حسین حلبیان ، ناهید اسماعیلی

چکیده:

زمینه و هدف: چالش فراروی توسعه پایدار در کشاورزی، امنیت غذایی جمعیت رو به رشدی است که نیازهای غذایی کشور را به طور روزافزونی می ­افزاید. استعداد یابی و پهنه بندی اراضی و تشویق تولیدکنندگان به تولید محصولات استراتژیک و باکیفیت باارزش افزوده بیش­تر موجب تولید بهینه بر اساس عرضه و تقاضا و کاهش وابستگی خواهد شد. با توجه به این که بیش­ترین وابستگی از بین کالاهای اساسی مربوط به روغن خوراکی است؛ کشت دانه های روغنی باکیفیت روغن مطلوب و بازدهی بیش­تر و سازگار با شرایط اقلیمی کشور از مهم­ترین عوامل مؤثر در افزایش عملکرد تولید می ­باشد.

روش بررسی: در این پژوهش داده ­های روزانه ۷ ایستگاه در طی سال­ های مشترک(۱۹۹۲ تا ۲۰۱۰ برابر با ۱۳۷۱تا۱۳۸۹) به طول آماری ۱۹ سال از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. پس از بررسی همگنی داده­ ها اقدام به تهیه لایه ­های اطلاعاتی داده ­ها جهت سامانه اطلاعات جغرافیایی شد. لایه­ های مورد مطالعه شامل لایه ­های ارتفاع، کاربری، خاک، یخ­ بندان، طول دوره رشد موثر و فعال می باشد. در ادامه، با استفاده از افزونه فازی به فازی سازی لایه های موجود پرداخته شد و سپس با مدل AHP وزن هر لایه محاسبه و مناطق مستعد کشت کلزا در استان کردستان مشخص گردید.

یافته­ ها: نتایج این بررسی نشان داد که استان کردستان قابلیت کشت مناسبی جهت گیاه روغنی کلزا دارد؛ به طوری که ۲۸درصد از اراضی استان در مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی در محدوده بسیار خوب قرار می­ گیرد؛ ۳۸درصد از اراضی استان جزء محدوده خوب قرار گرفته است که بیش­تر در نیمه شرقی استان مشاهده می ­شود. ۲۴ درصد از اراضی استان جزء محدوده ی متوسط و همچنین ۱۰ درصد از اراضی استان جز محدوده ضعیف قرار می ­گیرد. به طور کلی نیمه شرقی استان کردستان قابلیت بیش­تری جهت کشت کلزا دارد.

بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، اراضی استان کردستان از نظر پتانسیل اقلیمی و محیطی برای کشت کلزا مشتمل بر چهار طبقه بسیار خوب (۸/۷۹۴۰کیلومتر مربع)، خوب (۳/۱۰۹۰۵کیلومتر مربع)، متوسط (۶۸۲۴کیلومتر مربع) و ضعیف (۳/۲۸۲۹کیلومتر مربع) است.

واژه های کلیدی: کلزا ، درجه روز رشد ، تحلیل سلسله مراتبی ، فازی ، کردستان

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>