دزسنجی زیستی با استفاده از سنجش ریزهسته

پیشرفت سریع و روز افزون کاربرد پرتوها در زمینه ­های مختلف پزشکی، صنعتی و افزایش تأسیسات و فعالیت ­های هسته ­ای، افراد شاغل در این مراکز را در معرض خطر بالاتر پرتو گیری نسبت به گذشته قرار می ­دهد. با توجه به خطرات زیستی و تأثیرات سوء این پرتو گیری­ ها بر سلامت افراد، تخمین دز واقعی رسیده به بدن برای اتخاذ تدابیر درمانی مناسب و به­ موقع، حائز اهمیت فراوان است. در حوادث پرتویی با ابعاد وسیع که نیاز به دسته ­بندی سریع مصدومین است، استفاده از روش سنجش ریزهسته و دزسنجی زیستی بر اساس تهیه منحنی دز-پاسخ بسیار ارزشمند بوده و از کارایی بالایی برخوردار است. برای تهیه و رسم منحنی دز- پاسخ با این روش، نمونه خون از ۱۶ نفر زن و مرد سالم در دو گروه سنی مختلف گرفته شد و تحت تابش پرتو گاما با دزهای ۰، ۰/۲۵، ۰/۵، ۱، ۲ و ۴ گری قرار گرفتند. پس از کشت و محصول برداری و تهیه لام، تعداد ریز هسته­ ها در هر دز شمارش و منحنی دز- پاسخ رسم شد که از تابع خطی درجه دو تبعیت می­ کرد. جهت بررسی کار آیی منحنی به ­دست آمده، تخمین دز در دو مورد حادثه پرتو گیری شغلی و دو نمونه خون پرتودهی شده با دزهای نامشخص با هر دو روش استاندارد بررسی متا فاز (شکست های کروموزومی دو سانترو مری) و ریز هسته انجام شد و نتایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. تطابق بسیار خوب نتایج حاصل از هر دو روش، نشان­ دهنده کارایی بالای روش سنجش ریزهسته در تخمین دز زیستی است.