بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در بین کارگران محیط های صنعتی در ایران

توضیحات :

مجله علمی پژوهشی سلامت کار ایران

دوره ۱۷ – شماره ۱ – سال ۱۳۹۹

نویسندگان : بهزاد دماری ، حسین المدنی ، حسین میرزایی ، مریم رهبری بناب

چکیده :

زمینه و هدف: امروز تمام سازمان‌ها در دنیا به دنبال بهبود عملکرد و افزایش رضایت مشتریان و ارباب رجوع هستند، به عبارت دیگر هر سازمانی بخواهد دوام داشته و جایگاه خود را ارتقاء دهد باید بتواند به تعهدات خود نسبت به مشتریان و ارباب رجوع عمل کرده و رضایت آنها را جلب کند. در این راه سازمان‌ها باید از تمام نیرو و توان و سرمایه خود شامل (سرمایه انسانی، سرمایه اقتصادی) بهره ببرند.
در کنار سرمایه‌های انسانی و اقتصادی، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی نیز مورد توجه قرار گرفته است. تا کنون تعاریف گوناگونی برای سرمایه اجتماعی بیان شده اما جدیداً، سرمایه اجتماعی به این صورت تعریف می‌شود: «شبکه‌ای از روابط میان افرادی که در یک جامعه ویژه زندگی یا کار می‌کنند که باعث می‌شود تا این جامعه عملکرد مؤثری داشته باشد».
از آنجایی که تاکنون مطالعه جامعی جهت تعیین وضعیت سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید در کشور انجام نشده است، هدف از پیمایش حال حاضر به دست آوردن برآوردی از سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید می‌باشد.

روش بررسی: پژوهش حاضر یک پیمایش مقطعی است که جامعه هدف آن تمام کارگران کارگاه‌های صنعتی در ایران است.  برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات زمینه‌ای، پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (ناهاپیت و گوشال) شامل ۲۲ گویه استفاده شده است. برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی استفاده شد و  ضریب آلفای کرونباخ ۸۵/۰ محاسبه شد. برای نمونه گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شد. ۱۳۸۴۲ پرسشنامه در ۳۸۰ محل کاری در ۳۱ استان کشور تکمیل گردید، داده ها پس از جمع‌آوری در نرم افزار STATA نسخه ۱۲ وارد و تجزیه تحلیل شد. برای بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی از رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد.

یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه ۴/۳۵ سال بود. اکثریت شرکت کنندگان مرد بودند (۵/۸۵%) و ۸/۸۱ درصد از شرکت کنندگان متاهل بوده و ۶/۵۱ درصد نیز دارای تحصیلات راهنمایی بودند. بر اساس نتایج این مطالعه میانگین کشوری سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید ۷۴/۲ (با توجه به دامنه ۱ تا ۵) به دست آمد. میانگین سرمایه اجتماعی در استان هرمزگان بیشترین مقدار (۱۶/۳) و در استان ایلام کم‌ترین مقدار(۳۰/۲) را دارد. انالیز رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد تفاوت معنی داری از نظر نمره سرمایه  اجتماعی بین مردان و زنان وجود ندارد (۷/۰p=).،  میانگین نمره سرمایه اجتماعی در افراد با تحصیلات دانشگاهی و افراد با تحصیلات متوسطه به طور معنی داری بالاتر از افراد  با تحصیلات ابتدایی و پایین تر است (۰۰۰۱/۰p=).، اختلاف معنی داری ودر وضعیت سرمایه اجتماعی افراد مجرد و متاهل وجود ندارد (۴/۰=p) ولی در افراد  مطلقه میانگین نمره سرمایه اجتماعی بیشتر است (۰۱/۰=p). از نظر طبقه کاری نیز نمره سرمایه اجتماعی در کارگران ماهر بیشتر از کارگران ساده است (۰۲/۰p=).

نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر و مقایسه نتایج آن با دیگر کشور ها به نظر می رسد سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید در ایران پایین است، لذا پیشنهاد می شود پژوهشگران عوامل مهم تاثیر گزار بر روی سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید را بررسی کرده و نتایج را در اختیار مسئولین و کار فرمایان قرار دهند تا با انجام اقدامات لازم باعث ارتقاء سرمایه اجتماعی کارکنان شوند و از این طریق وضعیت سلامت کارکنان و نیز بازده کاری در جامعه را بهبود بخشند.

واژه‌های کلیدی : سرمایه اجتماعی ، محیط کاری ، ایران

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>

لطفا برای دانلود مقاله “بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در بین کارگران محیط های صنعتی در ایران” از لینک زیر استفاده نمایید.

دانلود فایل