مدیرگروه زمین‌شناسی پزشکی سازمان زمین‌شناسی با تاکید بر اینکه تا سال ۲۰۵۰ شتاب شهرنشینی در کشورهای آسیایی بیشتر خواهد شد، بیان کرد : این امر موجب شده تا این کشورها به سمت مطالعات ژئوشیمی خاک‌ها روی آورند که بر اساس این مطالعات می‌توان تشخیص داد وجود عناصر در خاک‌ها چه بیماری‌هایی را ایجاد خواهد کرد.
دکتر فرح رحمانی امروز در سی و هفتمین گردهمایی علوم زمین تمرکز مطالعات زمین‌شناسی پزشکی را کانی‌هایی دانست که مسبب بروز بیماری و یا ایجاد مضراتی برای چرخه حیاتی هستند و افزود: از این رو در مطالعات زمین‌شناسی پزشکی قادر هستیم با توجه به یافته‌هایی که از گذشته به دست آمده است، نواحی آلوده به بیماری را تشخیص دهیم.
وی با بیان اینکه با داده‌های به دست آمده از مطالعات زمین‌شناسی پزشکی می‌توانیم از بحران‌های بیماری‌زا در آینده پیشگیری کنیم، گفت : علاوه بر آن قادر هستیم زمان‌های بحران را اعلام کنیم؛ از این رو می‌توان از هدر رفت سرمایه‌ها در بخش درمان جلوگیری کرد.
رحمانی، شناسایی ریسک فاکتورهای ژئوژنی را از اهداف مطالعات زمین‌شناسی پزشکی نام برد و افزود: بر اساس این تحقیقات می‌توان مخاطرات بیماری‌زا را از طریق ریسک فاکتورهای ژئوژنی شناسایی کرد.
به گفته وی در یکی از آیتم‌های سازمان بهداشت جهانی بر شناسایی و قضاوت درباره کفایت دانش امروز تاکید شده است.
وی اظهار کرد: بر این اساس این سوال مطرح است که آیا دانش امروز کافی است تا بتوانیم قضاوت کنیم که آیا ریسک فاکتورهای خاص موجب بیماری خواهد شد که پاسخ آن منفی است.
مدیر گروه زمین‌شناسی پزشکی سازمان زمین‌شناسی خاطرنشان کرد: امروزه ژئوشیمی به کمک دانش پزشکی شتافته است تا بتواند از بیماری‌ها در آینده پیشگیری کند. از این رو حوزه زمین‌شناسی پزشکی در تامین سلامت ملی و فراملی اثرات بسیار زیادی دارد.
وی با ابراز تاسف از اینکه در کشور در این حوزه هنوز گامی برداشته نشده است، ادامه داد: در این حوزه از شناخت ریسک فاکتورهای عامل بیماری‌زا تا بهینه سازی در سلامت و همچنین شناخت ریزمغذی‌هایی که به صورت طبیعی در زمین موجود است و در چرخه حیاتی قرار می‌گیرد، مطالعه می‌شود.
رحمانی افزود : با توجه به اهمیت این امر در سال ۲۰۰۶ که انجمن بین‌المللی زمین‌شناسی پزشکی ایجاد شد، سازمان زمین‌شناسی ایران به عنوان اولین سازمان زمین‌شناسی دنیا به عضویت این انجمن در آمد و امروزه ایران به عنوان نماینده تحقیقات خاورمیانه در این انجمن شناخته شده است.
این محقق خاطرنشان کرد: ما در این راستا، فعالیت‌هایی را بنا بر رسالتی که بر عهده ما قرار گرفته است، در حال اجرا داریم.
رحمانی، زمین‌شناسی را علم شناسایی تاثیر عوامل زمین‌شناسی و ژئوشیمی بر سلامت، حیوان و گیاه توصیف کرد و ادامه داد: بر این اساس به عنوان مثال طبق قوانین پزشکی، انتظار داریم که کمبودها و یا نارسایی‌های عناصر در محیط و همچنین میزان سمیت‌های موجود در محیط زیست می‌تواند بیماری‌هایی را برای انسان ایجاد کند.
به گفته این محقق، در صورتی که عنصر “کبالت” بیش از اندازه در محیط اضافه شود، منجر به شیوع بیماری‌های قلبی در جامعه و کمبود آن به کم خونی منجر خواهد شد.
وی همچنین گفت : رهاسازی بیش از اندازه عنصر آهن در محیط به دلیل ته‌نشین شدن، بیماری‌های کبدی و سکته‌های قلبی را در جامعه رواج می‌دهد و علاوه بر آن با ایجاد سختی در ماهیچه‌های قلبی، کم خونی را عارض خواهد شد.
وی تصریح کرد : بر اساس این داده‌ها اگر از «کمربند بیماری‌ها» نام برده می‌شود یک کلمه ساده نیست، بلکه کلمه‌ای است که در پس پرده آن لایحه عمیق علمی نهفته است که می‌تواند بار بیماری‌ها در این کمربندها را توجیه کند.
رحمانی با تاکید بر اینکه در پزشکی رایج تنها به درمان توجه می‌شود نه به ریسک فاکتورها؛ اظهارکرد: بر اساس اطلاعات موجود از کمربند بیماری‌ها، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان، یک روند تقریبا یکسان در عرض جغرافیایی خاصی پیگیری می‌شود که این امر در مورد بیماری‌های قلبی و ریوی نیز صادق است.
مدیر گروه زمین‌شناسی پزشکی سازمان زمین‌شناسی ادامه داد: ما براساس اهمیت این کمربندها در سازمان زمین‌شناسی نقشه‌های زمین‌شناسی پزشکی را تهیه کردیم و این نقشه‌ها را به عنوان اولین نقشه‌های جهانی به انجمن جهانی زمین‌شناسی پزشکی ارائه کردیم.
این محقق اضافه کرد: در این نقشه‌ها توزیع و پراکندگی عناصر معدنی را با بار بیماری‌های انسانی مانند سرطان‌ها و همچنین بیماری‌های دامی که می‌تواند منشا زمینی داشته باشد، تطبیق دادیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لایحه‌های زمین‌شناسی پزشکی، گفت: شامل لایحه‌هایی چون ژئوشیمی، هیدرو ژئوشیمی، ژئومیکروبیولوژی و بیوژئومغناطیسی است که این لایحه‌ها می‌تواند توجیه کننده بیماری‌های عصبی و مغزی در ساختارهایی با مغناطیس بالا در کشور و دنیا به عنوان یک ریسک فاکتور باشد.
رحمانی با اشاره به توسعه شهرنشینی تا سال ۲۰۵۰، اظهارکرد: این امر یکی از خسارات جهانی خواهد بود و در آسیا شتاب شهرنشینی سرعت بیشتری دارد؛ از این رو در این کشورها به مطالعات ژئوشیمی و تهیه نقشه‌های ژئوشیمی شهری روی آورده‌اند.
به گفته وی، این نقشه‌ها نشان می‌دهد که افراد ساکن در یک محدوده، با توجه به عناصر موجود در خاک به چه بیماری‌هایی مبتلا شده‌اند.
این محقق حوزه زمین‌شناسی پزشکی از انجام مطالعات ژئوشیمی در تهران خبر داد و یادآور شد: براساس این مطالعات عنصر خاک، کادمیوم و آرسنیک و سرب در خاک‌های سطحی بسیار زیاد است.
وی مطالعات خاک‌های کشاورزی در جنوب تهران و بررسی ژئوشیمی این خاک‌ها را از دیگر بخش‌های این مطالعات عنوان کرد و گفت: در حال حاضر حد استاندارد کادمیوم در خاک‌های کشاورزی ۲ میلی گرم بر کیلوگرم است؛ در حالی که بر اساس داده‌های به دست آمده این میزان ۳۰ میلی گرم بر کیلوگرم در خاک‌های تهران بوده است.
وی با تاکید بر اینکه مطالعات در سه استان کشور در دستور کار سازمان زمین شناسی قرار گرفته است، ادامه داد: در این مطالعات که در سال جاری اجرایی شده، به بررسی زمین‌شناسی پزشکی و زمین‌شناسی کشاورزی با همکاری مشاوران خارجی اجرایی می‌شود که امیدواریم بتوانیم تا پایان سال گزارش مبسوطی در این زمینه به جامعه ارائه دهیم.(ایسنا)
