بررسی پایایی و روایی پرسشنامه فرهنگ ایمنی

زمینه و هدف: بررسی حوادث نشان می‌دهد که وقوع بیش از۹۰ درصد حوادث صنعتی به عامل انسانی مربوط است و تنها بر پایه‌ی اقدامات فنی مهندسی و وضع قوانین و مقررات ایمنی نمی‌توان رفتارهای ایمن را در صنایع نهادینه نمود. بنابراین با ایجاد یک فرهنگ مثبت و موثر ایمنی است که می‌توان افراد را از خطرات موجود آگاه نموده و حوادث را در محیط کار کاهش داد. برای دستیابی به این هدف در ابتدا می‌بایست شرایط موجود را اندازه‌گیری و ارزیابی کرد. این مطالعه به منظور بررسی پایایی(همسانی درونی) و روایی پرسشنامه فرهنگ ایمنی انجام پذیرفت.

روش بررسی: در این مطالعه تحلیلی برای بررسی پایایی(همسانی درونی) و روایی پرسشنامه فرهنگ ایمنی به ترتیب از روایی زبانی، ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. پرسشنامه مذکور در بین ۳۲۴ شاغل دو شرکت پالایش نفت با ردیف سنی ۲۲-۶۰ سال(میانگین ۷۹/۴۱ و انحراف معیار۲۷/۱۱) توزیع گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS 15 تجزیه و تحلیل گردید.

یافته­ ها: نتایج نشان داد که پنج سوال از ۷۶ سوال مربوط به پرسشنامه فرهنگ ایمنی از نظر روایی زبانی نیاز به اصلاح داشت. پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ ۹۶/۰ تایید شد، همچنین کاربرد تکنیک تحلیل عوامل اصلی نشان داد که فرهنگ ایمنی شامل پنج بعد می‌باشد که با پرسشنامه پیشاهنگ(دارای دوازده بُعد) متفاوت است. امتیاز کل پرسشنامه به ترتیب همبستگی قوی و مثبتی با اولین عامل (۰۰۰۱/۰= p-value و۸۹۴/۰= r )، دومین عامل (۰۰۰۱/۰= p-value و ۸۷۶/۰= r )، سومین عامل (۰۰۰۱/۰= p-value و ۸۵۹/۰= r )،چهارمین عامل (۰۰۰۱/۰= p-value و ۷۱۸/۰= r ) و پنجمین عامل (۰۰۰۱/۰= p-value و ۵۲۱/۰= r ) دارد.

نتیجه گیری: بررسی نتایج نشان داد که این پرسشنامه دارای پایایی مطلوب و روایی نسبتا مناسبی است. در این پرسشنامه تمامی ابعاد فرهنگ ایمنی با یکدیگر همبستگی مثبت دارند. با توجه به بار عاملی پرسش ها در هر عامل، عوامل به شکل تعهد مدیریت، سطح تبادل اطلاعات، آموزش، محیط کار و اولویت به ایمنی نامگذاری شد. نتایج نشان داد که بعد تعهد مدیریت قویترین همبستگی را با فرهنگ ایمنی دارد که این موضوع بیانگر نقش مهم مدیریت در ایجاد یک فرهنگ موثر ایمنی در سازمان می باشد.