طراحی و اعتبار بخشی پرسش‌نامه جهت ارزیابی رفتار ایمنی

زمینه و هدف: رفتار ایمنی نوع خاصی از رفتار شغلی است که باعث ارتقاء سطح ایمنی و بهداشت کارکنان، مشتریان، عموم جامعه و محیط می‌شود. استفاده از پرسش‌نامه یکی از روش‌هایی ارزیابی رفتار ایمنی می‌باشد اما تا کنون در ایران پرسش‌نامه مناسبی که با آن بتوان با قابلیت اطمینان مناسب رفتار امینی را ارزیابی کرد، ارائه نشده است. بنابراین این مطالعه برای تهیه ابزاری مناسب برای سنجش رفتار ایمنی انجام شد.

روش بررسی: با توجه به مطالعات انجام شده پرسش‌نامه اولیه رفتار ایمنی شامل ۲۵ سوال تهیه شد. روایی صوری، با نظر متخصصان ایمنی انجام شد و ضروت، مرتبط بودن‏، ساده بودن‏ و واضح بودن سوالات مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی روایی محتوا، نسبت روایی و شاخص روایی محتوای کل پرسش‌نامه به دست ‌آمد. پایایی پرسش‌نامه با روش آزمون-بازآزمون، شاخصICC و ضریب آلفای کرونباخ آزمون شد. پرسش‌نامه در ۳۱۵۵ نفر از کارکنان صنایع استان قم مورد آزمون قرار گرفت. آنالیز داده‌ها با نرم افزار Spss20 انجام شد.

یافته ها: به غیر از یک سوال برای بقیه سوالات پرسش‌نامه، مقدار CVR بزرگتر از صفر بود. میانگین نسبت توافق در ارتباط با ساده‌بودن، واضح بودن و مربوط بودن کل سوالات پرسش‌نامه برابر با ۹۱/۰۰ و در ارتباط با ضرورت برابر با ۹۵/۰ بود. مقدار شاخص ICC برابر با ۷۵۲/۰(۰۰۹/۰=P) و ضریب همبستگی پیرسون بین نتایج آزمون و بازآزمون ۶۱۹/۰ (۰۲/۰=P) بود. ضریب آلفای کرونباخ در مطالعه پیش‌آهنگ برابر با ۷۶۶/۰ و در مطالعه اصلی برابر با ۹۰۲/۰ بدست ‌آمد. میانگین نمره رفتار ایمنی ۶۶/۰±۷۸/۳ به دست آمد و بین نمره رفتار ایمنی و وقوع حادثه ارتباط آماری‌ معنی‌دار و معکوس وجود داشت(۰۱/۰>P-value).

نتیجه گیری: پرسش‌نامه تهیه شده برای ارزیابی رفتار ایمنی با ۱۲ سوال در حیطه رعایت ایمنی و ۱۱ سوال در حیطه مشارکت ایمنی دارای قابلیت اطمینان و پایایی بسیار مناسب است و یک ابزار بومی جهت ارزیابی رفتار ایمنی با دقت و صحت مناسب است.

واژه‌های کلیدی : حادثه‌ ، رفتار ایمنی ، عملکرد ایمنی ، اعتبار بخشی