داوطلبان ، توسعه‌دهندگان حس مسئولیت و بشردوستی در جامعه

در سراسر جهان حدود یک میلیارد داوطلب وجود دارد که وقت، مهارت و عشق خود را به ساختن دنیایی بهتر و کمک به بهبود زندگی دیگران به واسطه داوطلبی اختصاص می دهند. نیروهای آماده، مددکار و قابلی که اغلب نخستین افرادی هستند که در زمان بحران های طبیعی، غیر طبیعی و انسان ساخت دست به اقدام می زنند.

داوطلبان به ویژه اعضای فعال و داوطلب جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر افرادی ظریف اندیش هستند که در همه شرایط عادی و پیچیده جامعه پیوندهای اجتماعی ایجاد می کنند و به گروه های آسیب پذیر و در حاشیه قرار گرفته فرصت اظهار وجود می دهند. آنان با ذهن عمیق و تفکری دقیق برای ایجاد جوامع تاب آور کمک می کنند و مردم را در رویارویی با بلایای طبیعی، شیوع بیماری ها عفونی، بیماری های نوپدید و باز پدید، بی ثباتی سیاسی، تلاطم های اقتصادی و دیگر فشارها آماده می کنند.

این فرشتگان رحمت و مهربانی بر این باورند که هیچ کسی و هیچ جایی در این جهان مصون از پیامدهای ناشی از مخاطرات و بحران ها نیست، آنها به این باور و یقین رسیده اند که جهانی که در آن زندگی می کنیم، متشکل از رنگ ها، نژادها و زبان های مختلف و هزاران عقیده و باور و تنها با دست های مهربان و نوع دوست و ایمان به صلح و مودت به پیکره واحدی از انسانیت تبدیل می شود.

این داوطلبان بی ریا و بی ادعا با دست هایی بی مزد و منت و با اندیشه والای ساختن جهانی به دور از آلام و دردها و رنج ها؛ هرجا که دستی دراز شده یا نگاهی در طلب یاری باشد، برای دست گیری و یاری گری آماده اند.

آنان بر این باورند که فعالیت‌های داوطلبانه برای مردمی که بیشتر به حاشیه رانده شده اند این امکان را فراهم می آورد که در فرآیند تصمیم گیری دخیل شوند. داوطلبان می توانند نظر خود را به منظور شکل دهی به گفتمان‌ها اعلام کنند، هنجارهای اجتماعی را زیرسوال برند و ارزش هایی را رواج دهند که در نظر ما گرانمایه هستند. داوطلبان در دستیابی به آرمان های توسعه پایدار اهمیت بسیار دارند.

هلال احمر نهادی بشردوستانه است که «اتکا بر خدمات داوطلبانه» یکی از اصول اساسی آن به شمار می رود و باید با اتکای به این خدمات، رسالت خود را تداوم بخشد؛ خدمات داوطلبانه هلال احمر تجلی همبستگی جهانی انسان هاست که با حالت سازنده و مثبت خود و همچنین از طریق ماهیت انسان دوستانه اقداماتش به کاهش رنج، آلام و تسکین ناراحتی ها یاری برساند.

خدمات داوطلبانه هلال احمر، الهام گرفته از سنت ها و فرهنگ مناطق مختلف جهان است و با انجام خدمات داوطلبانه، به احیای این فرهنگ و سنت ها کمک می کند و در همه فعالیت های سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر ارزش های چهارگانه خلاقیت و نوآوری، مسوولیت پذیری، کرامت مخاطبان و توانمند سازی وجود دارد که پشتیبان این فعالیت ها در این مسیر مشارکت های مردمی و فعالیت های داوطلبانه مردم مهربان و نوعدوست کشورمان است.

آری نهادهایی همچون جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر شکل گرفتند و امر داوطلبی و مشارکت در امور جامعه و نهادینه کردن فعالیت های خیرخواهانه و عام المنفعه را به عنوان یکی از بنیادی ترین اصول تشکیلاتی خویش معرفی کردند تا به کمک آن بتوانند به انواع مشخصی از نیازهای بشری پاسخ دهند.

در تاریخ پر درُ و گوهر ایران زمین از زمان پیدایش جمعیت شیر خورشید سرخ تا زمان حاضر اعضای داوطلب هلال احمر فارغ از هرگونه مناقشات سیاسی، قومی، مذهبی و نژادی در پیچ و خم های سخت و دشوار حوادث، بحران ها، سوانح و ارائه خدمات متنوع اجتماعی به افراد محروم و کمتر برخوردار تنها به گره گشایی از کار دردمندان و گرفتاران در دام ناملایمات اندیشته اند و بارها و بارها با وقوع سوانح و حوادث هولناک در اقصی نقاط گیتی صمیمانه و متعهدانه به کمک خواهران و برادران آسیب دیده خود شتافته اند.

شاید باور کردن آن دشوار باشد اما در بسیاری از موقعیت های بحرانی مانند وقوع زمین لرزه های ویرانگر یا سیل های مخرب در کشور، داوطلبان هلال احمر نقش شگرفی در جمع آوری کمک های مردمی و حضور در مناطق بحرانی برای ارائه خدمات انساندوستانه ایفا کرده اند.

داوطلبان هلال احمر با آشنایی با ارائه خدمات داوطلبانه، نقش بیماریاب را نیز در جامعه و مناطق محروم و کم برخوردار به عهده دارند و با تشخیص زودرس بیماری ها در مناطق یادشده و ارائه خدمات کاروان های سلامت و نیکوکاری از پیشرفت بیماری و تحمیل شدن هزینه های احتمالی به خانواده های نیازمند دریافت این گونه خدمات پیشگیری می کنند.

در هر حال، توانمند ساختن مردم به عنوان یک فرد موثر در سلامت جامعه، تقویت مسئولیت پذیری مردم در قبال نیازهای دیگران و تاثیرگذاری آنان بر زندگی دیگران از اهداف ترویج فعالیت داوطلبان هلال احمر در جامعه است.

کار یک داوطلب هلال احمر اغلب از محیط خانه آغاز می شود اما با همیاری آنان حتی می توان جهانی را تغییر داد. بی تردید برای دستیابی به توسعه اجتماعی پایدار به همیاری تک تک افراد جامعه نیاز است و با توجه به این که خدمات رسانی به افراد محروم و کمتر برخوردار جوامع یکی از زیر بنایی ترین ابعاد تکامل اجتماعی به شمار می رود، جامعه نیازمند همکاری از سوی اعضای فعال و تاثیر گذار سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر است.

داوطلبان هلال احمر به طور خستگی ناپذیری برای ایجاد آینده‌ای بهتر برای همه، در تلاش هستند. آنان برای رفاه ملی کمک می کنند و همبستگی جهانی در زمان‌های بحرانی را به نمایش می گذارند آنان در فقرزدایی و کاهش تاثیرات بلایا کمک می‌کنند.

طبق استراتژی ٢٠٢٠ فدراسیون بین المللی جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر داوطلبان قلب تقویت جامعه هستند. آنها اولین افرادی هستند که در مواقع بروز سوانح و بلایا در صحنه حاضر و به ارائه خدمات مشغول هستند. آنها در تاب‌آوری جامعه، انسجام اجتماعی، تقویت گروه‌های جامعه مشارکت داشته‌اند و ضمن مدافعه‌گری از اقشار آسیب‌پذیر، تلاش می‌کنند در توسعه جامعه در تمامی سطوح مشارکت داشته باشند.

حامیان سلامت و ایمنی نیروی کار

در زمان حاضر بازبینی جهانی گزارش های داوطلبی در جهان نشانگر تغییرات محسوس و زیاد شیوه عمل داوطلبان به دلیل تغییرات زیاد و سریع جهانی از جمله شهرنشینی، جهانی شدن، تغییرات در انتظارات، تغییرات اقتصادی، سیاسی و محیط زیستی است.

در ایران شماری زیادی از اصحاب رسانه، خبرنگاران، عکاسان خبری، هنرمندان، ورزشکاران، چهره های شاخص علمی، فرهنگی، سیاسی و خیرین و نیکوکاران عضو و داوطلب سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر هستند.

در این رهگذر اگر امروز نام جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در فهرست برترین و موفق ترین جمعیت های هلال احمر و صلیب سرخ دنیا مشاهده می شود، این افتخار مدیون حضور و فعالیت هزاران هزار داوطلبی است که با تاسی از آموزه های دینی و سیره ائمه طاهرین(ع) نوعدوستی، خدمت به نیازمندان و فعالیت های بشردوستانه، نیکوکارانه، امدادی و ایثارگرانه را سرلوحه کار خویش قرار داده اند و در این مسیر هیچ چشمداشت مالی، دنیوی و مادی ندارند.

ارتقاء شأن اجتماعی، کسب رضایت مندی شخصی، حضور در شبکه های اجتماعی، کسب تجربه کاری، استفاده از مهارت و توان خاص خود، آموختن مهارت های جدید، کسب اعتماد به نفس، حفظ مهارت و دانش و ارتقاء آن و افزایش حس مسئولیت برخی از مزایای داوطلبی در جمعیت هلال احمر است.

خدمات داوطلبانه افتخاری است و برای خدمت داوطلبانه وجهی دریافت نمی شود، جنبه بشردوستانه، خیرخواهانه و عام المنفعه دارد و در ارائه خدمت داوطلبانه بین افراد تبعیض قائل نمی شود، این خدمات داوطلبانه فاقد هرگونه تمایلات منفعت طلبانه است و در آن اهداف خاص سیاسی، اقتصادی و نظایر آن دنبال نمی شود، شرایط و زمان انجام خدمات داوطلبانه، طبق موقعیت و شرایط مختلف مانند زمان جنگ، صلح، بلایای طبیعی و نظایر آن تفاوت می کند، این فعالیت ها در اوقات فراغت داوطلب و به صورت غیررسمی انجام می شود.

کار داوطلبانه نوعی فعالیت بشردوستانه و انسان دوستانه با هدف بهبود زندگی انسان ها است. کاری که هیچ نوع منفعت مالی ندارد اما در مقابل احساس احترام و ارزشمند بودن را به همراه می آورد.

داوطلبان هلال احمر در همه برنامه ها و فعالیت های داوطلبی به عنوان پل ارتباطی توان توانمندان و نیاز نیازمندان با خود نجوا می کنند که ﺻﺪ ﺳﺎﻝ ﺭﻩ ﻣﺴﺠﺪ ﻭ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﮕﯿﺮﯼ، ﻋﻤﺮﺕ ﺑﻪ ﻫﺪﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺳﺖ ﻧﮕﯿﺮﯼ، ﺑﺸﻨﻮ ﺍﺯ ﭘﯿﺮ ﺧﺮﺍﺑﺎﺕ ﺗﻮ ﺍﯾﻦ ﭘﻨﺪ، ﻫﺮ ﺩﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺍﺩﯼ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﯼ.

مجمع عمومی سازمان متحد در سال ١٩٨۵ و طی قطعنامه (A/RES/۴۰/۲۱۲) پنجم دسامبر را به عنوان روز بین المللی داوطلب اعلام کرد که هدف از اعلام این روز ایجاد فرصتی برای گرامیداشت فعالیت های داوطلبان و سازمان های داوطلبانه و اشتراک گذاری ارزش های آنان و ترویج خدمات داوطلبانه در سطح جامعه بوده است.

بخش داوطلبان سازمان ملل متحد (UNV) همه ساله شعار خاصی برای روز بین المللی داوطلب اعلام می کند و شعار امسال آن «ما به اتفاق یکدیگر و از طریق فعالیت های داوطلبانه می توانیم»  اعلام شده است.

بر اساس تخمین های صورت گرفته، ٩٧٠ میلیون نفر در سراسر دنیا در فعالیت های داوطلبانه مشارکت می کنند که بر اساس مطالعه صورت گرفته در دانشگاه جان هاپکینز، با در نظر داشتن ساعات خدمات داوطلبان فعالیت های آنان معادل ١٢۵ میلیون کارگر تمام وقت است.

یک نفر از هر چهار داوطلب وقت و مهارت خود را از طریق سازمان ها و بقیه به صورت مستقیم به همسایگان و جامعه خود ارائه می کنند که از نظر تاثیر گذاری اقتصادی، تخمین زده می شود که ارزش کل خدمات داوطلبانه در سطح جهانی برابر با یک تریلیون و سیصد و چهل و هشت میلیارد دلار  در سال برابر  با ٢/۴ درصد از کل ارزش اقتصاد جهان باشد.