پژوهشگران دانشگاه زنجان طی ۱۲ سال پژوهش آزمایشگاهی توانستند نانوکاتالیستی را تولید کنند که قادر به حذف ۹۸ درصدی ترکیبات گوگردی از سوخت فسیلی است و به باور آنها حذف این میزان ترکیبات از سوخت منجر به کاهش قابل توجه آلاینده‌های هوا و تولید یک سوخت پاک و دوستدار محیط زیست خواهد شد.
وجود ترکیبات گوگردی در برش‌های نفتی موجب آلودگی‌های محیط زیست شده و در خطوط انتقال و مخازن نگهداری باعث خوردگی می‌شود. ازاین‌رو لازم است تا مقادیر این ترکیبات در برش‌های نفتی تا حد استانداردهای بین‌المللی کاهش یابد.
با توجه به مشکلات آلودگی زیست‌محیطی ناشی از سوزاندن سوخت‌های دارای گوگرد زیاد از قبیل نفت کوره و اعمال محدودیت‌هایی در این مورد، در سال‌های اخیر توجهات به سمت توسعه روش‌های جدید گوگردزدایی برای برش‌های سنگین نفت خام معطوف شده است، ولی با وجود تلاش‌های بسیار زیاد و نیز ادامه سرمایه‌گذاری کلانی که در این زمینه صورت می‌گیرد، نتایج مطلوب هنوز حاصل نشده است.
دانشمندان امیدوارند بتوانند با کمک فناوری نانو به یک روش مناسب با بازدهی بالا دست یابند.
دکتر محمدعلی رضوانی از اعضای هیأت علمی دانشگاه زنجان به همراه تیم خود تحقیقاتی را در این زمینه اجرایی کردند.
وی با اشاره به پیامدهای زیان‌بار حضور ترکیبات گوگردی در سوخت‌های فسیلی، در خصوص نحوه پیشگیری از این پیامدها بیان کرد : گازهای خروجی کوره‌های صنعتی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، حاوی مقادیر فراوانی ترکیبات گوگرد دار اعم از دی‌اکسید گوگرد است. این موضوع علاوه بر ایجاد آلودگی هوا، بوی نامطبوع، تولید باران‌های اسیدی، بروز بیماری‌های تنفسی و برخی دیگر از اختلالات زیست‌محیطی را به همراه دارد.
رضوانی با بیان اینکه در این پژوهش سعی بر آن بود تا با سنتز یک نانوکاتالیست کارآمد، سرعت و بازدهی فرایند حذف ترکیبات گوگردی از نفت خام را بهبود بخشیم، یادآور شد: کاهش آلودگی محیط‌زیست، افزایش ارزش سوخت کشور و پیشگیری از تخریب تجهیزات و مخازن مرتبط به عنوان مزایای منحصربه فرد استفاده از نتایج این طرح آزمایشگاهی در بخش صنعتی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه زنجان با اشاره به جزئیات این تحقیقات، گفت: نانوکاتالیست سنتز شده در این طرح از سرعت عملکرد بالایی برخوردار است و در برابر حرارت مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. همچنین قیمت تمام شده این نانو کاتالیست پایین است و ورود آن به طبیعت از لحاظ زیست محیطی بدون ضرر خواهد بود.
رضوانی افزود: در این طرح نانوکاتالیست CTAB-PTA@CS بر روی بستر پلیمر طبیعی کیتوسان به روش سونیکیشن سنتز شد و در ادامه با تهیه مدلی از سوخت، نانوکاتالیست از حیث قدرت و سرعت حذف ترکیبات گوگرددار و مرکاپتان‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است.
به گفته وی نتایج آزمایشگاهی نشان می‌دهند این نانوکاتالیست قادر است مقدار گوگرد کل را به میزان ۹۸ درصد و میزان مراکاپتان‌ها را به میزان ۹۵ درصد کاهش دهد که این موضوع بیانگر قدرت بالای کاتالیزوری بالای این نانوکامپوزیت است.
رضوانی با بیان اینکه این مطالعات از ۱۲ سال گذشته آغاز شده است، خاطر نشان کرد: حذف این میزان ترکیبات گوگردی از سوخت فسیلی منجر به کاهش قابل توجه آلاینده‌های هوا و تولید یک سوخت پاک و دوستدار محیط زیست خواهد شد.
نتایج این تحقیقات که حاصل تلاش‌های دکتر محمدعلی رضوانی و مختار علی‌نیا اصلی از اعضای هیأت علمی دانشگاه زنجان، زهرا شکری دانشجوی مقطع دکتری، سحر خندان و حسین موسوی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان است، در مجله Chemical Engineering Journal با ضریب تأثیر ۵.۳۱۱ به چاپ رسید.(ایسنا)
