تجزیه و تحلیل وضعیت آلودگی هوا ناشی از اثرات اقلیمی ریز گرد ها و توفان های گرد و غبار در مناطق جنوبی استان همدان

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

 

دوره ۱۹ ، شماره ۴ ، زمستان ۱۳۹۶

 

نویسندگان: محمد قاسم ترکاشوند ، مهرداد کیانی

 

چکیده:

زمینه و هدف : یکی از مشکلات زیست محیطی در مناطق غربی ایران فعالیت توفان های گرد و غبار و ریز گرد ها در اتمسفر شهرها است . شهرهای ملایر، نهاوند و تویسرکان در جنوب استان همدان و غرب ایران از ورود توفان های گرد و غبار و ریز گرد ها آسیب پذیر هستند. در این پژوهش وضعیت توفان های گرد و غبار، ریز گرد ها و نیز وضعیت میدان دید و نحوه ورود این توفان ها به درون شهرها مورد مطالعه قرار گرفته است .

روش بررسی: در این پژوهش دوره های آماری مختلف برای سه شهر مورد نظر در طول سال های ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۰ مورد مطالعه قرار گرفت . سپس وضعیت باد غالب ، پراکندگی توفان ها و کاهش میدان دید در طول سال بررسی شدند . همچنین نقشه های مربوط به الگوهای فشار در روزهای وقوع توفان برای انجام تحلیل سینوپتیکی تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفتند.

یافته ها: حداکثر وقوع گرد و غبار در طول سال در شهر ملایر اواسط بهار، در نهاوند اوایل بهار و اواسط تابستان و در تویسرکان اواخر بهار اتفاق افتاده است . بیش ترین تعداد توفان گرد و غبار در تویسرکان و کم ترین آن ها در نهاوند شکل گرفته است . تغییرات دوره ای گرد و غبار در منطقه ، افزایش این پدیده اقلیمی را در سال های اخیر مشخص کرده است . تغییرات فراوانی گرد و غبار با افزایش ارتفاع روند مثبتی در منطقه نشان داده است . وضعیت افزایش تعداد روزهای با میدان دید کم با ماه های شاخص وقوع توفان گرد و غبار در منطقه مطابقت داشته و بیش ترین تعداد روزهای با میدان دید کم مربوط به خرداد و تیر بوده است . همچنین تحلیل همدیدی جو نشان می دهد در نزدیکی سطح زمین در هنگام وقوع توفان گرادیان شدید فشار و ناپایداری و در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال جریان هم گرایی بر روی منطقه ایجاد شده است .

بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نش ان می دهد که گردو غبار در خیابان های موازی با مسیر باد غالب به راحتی به قسمت های مرکزی شهر منتقل می شود و در اثر برخورد جریان گرد و غبار با ساختمان های بلند شهر، قسمتی از جریان ریز گرد ها به طرف سطح زمین انتقال یافته و قسمتی دیگر از جریان در بخش پشت به باد ساخت مان حالت پیچشی ایجاد می نماید. بخش دیگری از آن نیز در ارتفاعی بالاتر از ساختمان ها از سطح شهر عبور می کند. پوشش گیاهی در اطراف شهرها، ورود ریز گرد ها را به داخل شهرها کاهش داده و به عنوان یک عامل مثبت در کاهش آلودگی منطقه به حساب می آیند.

 

واژه های کلیدی: گرد و غبار ، ریز گرد ، توفان ، آلودگی هوا ، استان همدان

 

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>