بررسی ریخت شناسی و ریزساختاری قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین در خاک های واگرا

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۹ ، ( ویژه نامه شماره ۴) ، بهار ۱۳۹۶

نویسندگان: وحید رضا اوحدی ، محمد امیری ، مرتضی دیرانلو

چکیده:

زمینه و هدف : پژوهشگران ، جاذب های مختلفی برای نگهداری آلاینده های فلز سنگین را مورد بررسی قـرار داده انـد؛ امـا بـه خـاکهـای وا گرای طبیعی و ریخت شناسی این خاکها توجه محدودی شده است . خاک وا گرای طبیعی مورد نظر در این مقاله ، یک نمونه خاک رسـی است که ابعاد ذرات آن در مقیاس میکرو و نانو قرار دارد. بر این اساس هدف این پژوهش مطالعه نگهداشت آلاینده فلز سنگین و تغییـرات ساختار و ریخت شناسی خاکهای واگرا در اندر کنش با آلاینده های زیست محیطی است .

روش بررسی: با انجام یکسری آزمایش های ژئوتکنیک زیست محیطی ، فرایند اندر کنش خاک وا گرای طبیعی، نمونه رسی بنتونیت و نمونه رسی کائولینیت با آلاینده های فلز سنگین سرب و روی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است . بررسـی میـزان نگهـداری فلـزات سـنگین توسط خاک واگرا، نتایج پراش اشعه ایکس (XRD)، تصاویر میکروسکوپ الکترونـی پویشـی (SEM) و طیـف سـنجی پاشـندگی انـرژی (EDX) نشان می دهد که خاک وا گرای طبیعی مورد مطالعه به دلیل ریخت شناسی، ساختار پراکنده و درصد زیاد کربنات در مقایسـه بـا نمونه های رسی بنتونیت و کائولینیت دارای قابلیت نگهداری بیشتر آلاینده فلز سنگین است .

بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر در حالیکه ظرفیت تبادل کاتیونی خاک وا گرای طبیعـی مـورد مطالعـه بـیش از ۵٠% کمتر از نمونه رسی بنتونیت است ، اما قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین در این نمونه نسبت به نمونه رسی بنتونیت در غلظت هـای زیـاد آلاینده فلز سنگین بیش از ٢٠% است . این در حالی است که قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین توسط خاک وا گرای طبیعی بیش از ٢/٣ برابر جاذب رسی کائولینیت است . بر اساس نتایج پژوهش حاضر نحوه قرارگیری ساختار و ابعاد صفحات رسی به شدت بر میزان نگهـداری آلاینده تأثیرگذار است .

واژه های کلیدی: فلز سنگین ، خاک واگرا ، XRD ، SEM ، EDX

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>