بررسی تأثیر سطوح بار کار فکری بر پاسخ های فیزیولوژیک و ذهنی

فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران

دوره ۴ – شماره ۳ – سال ۱۳۹۵

نویسندگان : مجید فلاحی ، مجید معتمد زاده ، زهرا شریفی ، رشید حیدری مقدم ، علیرضا سلطانیان

چکیده :

مقدمه: پیشرفت فن‌آوری و استفاده از سیستم‌های پیچیده در محیط‌های کار بار کار فکری زیادی به اپراتورها تحمیل می‌کند. از این رو پایش پیوسته آن می‌تواند به پیشگیری از عوارض روانی و حفظ سلامت روانی آنها کمک کند. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سطوح بار کار فکری بر پاسخ‌های فیزیولوژک و ذهنی انجام گردید.

روش‌ کار: این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی بر روی ۱۶ نفر از دانشجویان سالم در شرایط آزمایشگاهی در سال ۱۳۹۳ انجام گردید. شاخص‌های فیزیولوژیک: الکتروکاردیوگرافی و الکترومیوگرافی سطحی در شش مرحله (استراحت، کار فکری زیاد، متوسط، کم، خیلی کم و استراحت بعد) با استفاده از دستگاه NeXus-4 اندازه‌گیری شدند و شاخص بار کار ناسا بلافاصله پس از انجام هر سطح از کار فکری تکمیل گردید. داده‌ها توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۱ در سطح معنی‌داری ۰.۰۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: نتایج مطالعه تفاوت معنی‌داری را برای میانگین شاخص بار کار ناسا در بین سطوح مختلف بار کار فکری نشان داد (۰.۰۵ > P). همچنین نتایج نشان داد که تفاوت آماری معنی‌داری بین شاخص ضربان قلب و برخی از پارامترهای تغییرپذیری ضربان قلب در شش مرحله وجود داشت (۰.۰۵ > P) اما برای فعالیت عضلات شانه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: سطوح مختلف بار کار فکری بر پاسخ ذهنی و برخی از پاسخ‌های فیزیولوژیک افراد می‌تواند تأثیر بگذارد. از این‌رو در چنین محیط کاری اجرای برنامه ارگونومی برای مدیریت سلامت روانی، ضروری به نظر خواهد رسید.

واژه‌های کلیدی : بار کار فکری ، الکترومیوگرافی سطحی ، الکترکاردیوگرافی ، شاخص بار کار ناسا