ارزیابی سطح سرمی کورتیزول و آلدسترون در نوبت های مختلف کاری درپرسنل پرستاری بخش های ویژه بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال۱۳۸۷

زمینه و هدف: بنا بر ضرورت ، سیستم های مختلف اجتماعی ,اقتصادی ,خدماتی مجبورند از نیروها و پرسنل خود بصورت نوبت کاری استفاده نمایند .سیستم پرستاری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و پرسنل پرستاری مجبورند بصورت نوبتی و شیفتی ارائه خدمت نمایند .از طرفی کار کردن به صورت نوبتی و چرخشی ریتم های بیولوژیک را مختل نموده که این خود باعث اختلال در فیزیولوژی بدن شده و فرد را مستعد ابتلا به مشکلات مختلف جسمی , روانی و اجتماعی خواهد کرد . لذا این پژوهش با هدف تعیین تغییرات سطح سرمی کورتیزول و آلدسترون و مقایسه آن در پرستاران نوبت کار شاغل در بخش های ویژه بیمارستان های وابسته به علوم پزشکی مشهد انجام گرفته است .

روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که در آن از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده گردیده و حجم نمونه را تمام پرستاران شاغل در بخش های ویژه ( CCU – ICU -دیالیز) بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد که در نوبتهای مختلف کاری (چرخشی – ثابت) مشغول انجام وظیفه بوده اند را در بر می گیرد که در دو نوبت با فاصله دو هفته اقدام به گرفتن نمونه خون و اندازه گیری سطح کورتیزول و آلدسترون سرمی شده است و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات جمع آوری گردیده و با نرم افزار SPSS و آزمونهای آمار تی مستقل و من ویتنی و همبستگی اقدام به تجزیه و تحلیل شده است.

یافته ها: این پژوهش بر روی ۴۵ نفر از پرستاران شاغل در بخش های ویزه انجام گرفته است که ۲۷ نفر به صورت چرخشی و ۱۸ نفر به صورت شیفت ثابت انجام وظیفه می کرده اند .آزمون آماری تی مستقل بین نوبت کاری با میانگین کورتیزول نوبت اول با P=./000 اختلاف معنی دار نشان داده است .همچنین بین تعداد شب کاری با میانگین کورتیزول نوبت اول P=. /000 و آلدسترون نوبت اول P=./036 ارتباط وجود داشته است. افرادی که در تنظیم برنامه کاری خود مشارکت نداشته اند (خود تنظیمی برنامه) دارای میانگین سطح آلدسترون و کورتیزول بالاتری بوده اند. آزمون آماری نیز بین مشارکت در برنامه کاری و میانگین سطح کورتیزول نوبت اول P=./01 و آلدسترون نوبت اول و دوم با P=. /02 اختلاف معنی دار نشان داده است.

نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میانگین کورتیزول وآلدسترون درافراد نوبت کارچرخشی فرضیه پژوهش پذیرفته می شود. یافته ها نشان داد ،افرادی که تعداد شیفت شب بیشتری در برنامه کاری خود داشته اند و کسانیکه ساعات خواب کمتر از ۲ ساعت در طی شب کاری داشته اند همچنین افرادی که در تنظیم برنامه کاری خود مشارکت نداشته اند و پرسنل شاغل در بخش های ICU ،با تغییرات هورمونی بیشتری مواجه هستند .