ارزیابی میزان نیترات در منابع سطحی تغذیه‌کننده سد مخزنی تهم زنجان و پهنه‌بندی آن در زمستان ۱۳۹۳ و بهار ۱۳۹۴

مجله ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها

دوره ۳ – شماره ۴ – سال ۱۳۹۴

نویسندگان : محمدرضا مسعودی نژاد , جلیل نصیری , علیرضا ملک زاده , جعفر نوری

چکیده :

سابقه و هدف: رودخانه‌ها جزء کوچکی از منابع آب‌های جهان می باشند و به‌ عنوان یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون ازجمله کشاورزی، شرب و صنعتی مطرح هستند. هدف از این مطالعه تعیین میزان غلظت نیترات در منابع آب سطحی تغذیه‌کننده سد مخزنی تهم زنجان و پهنه‌ بندی آن هست.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، ابتدا ۴۰ ایستگاه بر اساس نقاط ورود آلودگی و شاخه‌های تغذیه‌کننده در هر دو رودخانه مشخص شد. تعداد ۱۶۰ نمونه آب از رودخانه‌های تهم و گله رود بر اساس زمان کود دهی و فصل بارش در طی دو دوره زمانی زمستان ۱۳۹۳ و بهار ۱۳۹۴ اخذ و طبق روش شماره ۴-۱۲۳ استاندارد متد آزمایش شد. پس از مقایسه نتایج با استانداردهای ملی و بین‌المللی، با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS نسخه ۱۶ و Arcview GIS 9.3 تحلیل گردید. نقشه پراکنش غلظت در محیط توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم و عوامل تأثیرگذار بررسی شد.

یافته‌ها: غلظت نیترات نمونه‌ها کمتر از حد رهنمود سازمان بهداشت جهانی و استاندارد آب شرب کشور بود. غلظت نیترات در فصل‌ های زمستان و بهار در هر دو رودخانه اختلاف معنی‌داری نداشت. غلظت نیترات در دو رودخانه تفاوت معنی‌داری وجود داشت .(p. value<0/05) با توجه به نقشه‌های به‌ دست‌ آمده، بیشترین غلظت نیترات در نقاط ۱۳۴، ۱۵۱ و ۱۶۹ مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: مهم‌ترین دلایل تغییرات غلظت نیترات مربوط به دفع غیربهداشتی فاضلاب انسانی و فضولات حیوانی هست. بررسی نتایج حاصل از پهنه‌ بندی غلظت نیترات در طول رودخانه‌ها نشان داد که با دور شدن از منبع آلودگی، غلظت آلاینده‌ها دوباره کاهش‌یافته است. با این‌ وجود با توجّه به قدرت خود پالایی رودخانه، کیفیت آب پایین‌تر از حد استاندارد می باشد.

واژه‌های کلیدی : نیترات ، سد تهم ، رودخانه گله رود ، رودخانه تهم ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، استان زنجان

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>