بررسی مشکلات بهداشتی مرتبط با نوبتکاری در نظام ۱۲ ساعته در صنایع پتروشیمی

زمینه و هدف: نوبت کاری پدیده‌ای اجتماعی است که می‌تواند از جنبه‌‌های گوناگون اثرات نامطلوبی بر زندگی انسان بجا گذارد. با توجه به اهمیت کار در نظام نوبتی و مشکلات بهداشتی ناشی از آن، مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع مشکلات بهداشتی و همچنین ریسک فاکتورهای ایجاد کننده اختلالات یاد شده در کارگران شاغل در نظام “۱۲ ساعته” انجام شده است.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی در ۸ شرکت پتروشیمی وابسته به شرکت ملی صنایع پتروشیمی با نظام “۱۲ ساعته” در منطقه عسلویه انجام گرفت. حجم نمونه برابر با ۱۲۰۳ نفر شامل ۵۴% روزکار و ۴۶۶% نوبت کار بود. ابزار گردآوری داده‌ها در این مطالعه پرسشنامه بوده که سئوالاتی در زمینه ویژگی‌های دموگرافیک، نظام نوبت‌کاری و مشکلات بهداشتی در آن گنجانده شده بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه ۵/۱۱) انجام گرفته و مقدار آلفای کمتر از ۰۵/۰ به عنوان سطح معنی‌داری درنظر‌گرفته شد.

یافته­ ها: نتایج مطالعه نشان داد که شیوع مشکلات بهداشتی در بین نوبت کاران بیش از روزکاران بوده، اما این اختلاف تنها در اختلالات گوارشی و اسکلتی-عضلانی معنی‌دار بدست آمد. آنالیزهای چند متغیره رگرسیون نشان داد که علاوه بر کار در نظام نوبت کاری، متغیرهای دیگری مانند طولانی بودن ساعات کار، وضعیت استخدام، شغل دوم، تعداد فرزندان و نوع شغل نیز در ایجاد اختلالات بهداشتی نقش دارند.

نتیجه گیری: شیوع اختلالات گوارشی و اسکلتی-عضلانی در نوبت کاران به طور معنی‌داری بیش از همکاران روزکار ایشان بود. اگر چه کار در نظام نوبتی عامل اصلی مرتبط با مشکلات گزارش شده می‌باشد، اما وقوع این مشکلات تنها ناشی از نوبت کاری نبوده، بلکه متغیرهای دموگرافیک و برخی متغیرهای شغلی نیز در این امر دخیل هستند