درباره روز جهانی بدون دخانیات

روز جهانی بدون دخانیات (انگلیسی: World No Tobacco Day) یا به تعبیری روز جهانی بدون تنباکو، عنوان روزی است مصادف با ۳۱ ماه مه هر سال که در سراسر جهان برای جلب توجه و تشویق افراد در راستای ترک محصولات دخانی، خواستار اجرای عدم مصرف این محصولات در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته می‌باشد، این روز برای جلب توجه نسبت به شیوع گسترده تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان در نظر گرفته شده که در حال حاضر منجر به مرگ و میری بالغ بر ۶ میلیون نفر در سال می‌شود و در کنار این معضل، حدود ۶۰۰۰۰۰ نفر مرگ غیرمستقیم تنها به دلیل استنشاق دود سیگار افراد سیگاری حاصل می‌گردد.

کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۸۷ میلادی روز جهانی بدون دخانیات را ایجاد کردند، در طول این سال‌های گذشته تاکنون، این روز برگزیده، باعث رویارویی و بعضاً مقاومت‌هایی در سراسر جهان از جانب دولت‌ها، سازمان‌های بهداشت عمومی، افراد سیگاری، تولیدکنندگان محصولات دخانی و صنعت دخانیات گردیده است.

زیرسیگاری به همراه گل‌های تازه، به عنوان سمبل و نشان روز جهانی بدون دخانیات شناخته می‌شود

WHO و روز جهانی بدون دخانیات

روز جهانی بدون دخانیات (WNTD) یکی از ۱۱ کمپین رسمی بهداشت عمومی جهانی است که توسط WHO به همراه روز جهانی بهداشت، روز جهانی اهدای خون، هفته جهانی ایمن سازی، روز جهانی سل، روز جهانی مالاریا، روز جهانی هپاتیت، روز جهانی بیماری شاگاس، روز جهانی ایمنی بیمار، هفته جهانی آگاهی در مورد مقاومت ضدمیکروبی و روز جهانی ایدز مشخص شده است.

خط زمانی

در سال ۱۹۸۷، مجمع جهانی بهداشت WHO قطعنامه WHA40.38 را تصویب کرد و خواستار آن شد که ۷ آوریل ۱۹۸۸ “روز جهانی ممنوعیت سیگار” نامگذاری شود. هدف از این روز ترغیب مصرف کنندگان دخانیات در سراسر جهان برای پرهیز از مصرف محصولات دخانی به مدت ۲۴ ساعت بود، اقدامی که آنها امیدوار بودند به کسانی که سعی در ترک سیگار دارند ، کمک کند.

در سال ۱۹۸۸، قطعنامه WHA42.19 توسط مجمع جهانی بهداشت به تصویب رسید و خواستار جشن گرفتن روز جهانی بدون دخانیات، هر سال در ۳۱ می بود. از آن زمان، WHO هر ساله از روز جهانی بدون دخانیات حمایت می کند و هر سال را به موضوعی مرتبط با دخانیات مرتبط می کند.

در سال ۱۹۹۸، WHO ابتکار بدون دخانیات (TFI) را تأسیس کرد، تلاشی برای تمرکز منابع بین‌المللی و توجه به موضوع بهداشت جهانی دخانیات. این ابتکار به ایجاد سیاست جهانی بهداشت عمومی کمک می کند، بسیج بین جوامع را تشویق می کند و از کنوانسیون چارچوب سازمان بهداشت جهانی در مورد کنترل دخانیات (FCTC) حمایت می کند. WHO FCTC یک معاهده بهداشت عمومی جهانی است که در سال ۲۰۰۳ توسط کشورهای سرتاسر جهان به عنوان توافقی برای اجرای سیاست‌هایی که در راستای ترک دخانیات کار می‌کنند به تصویب رسید.

در سال ۲۰۰۸، در آستانه روز جهانی بدون دخانیات، WHO خواستار ممنوعیت جهانی همه تبلیغات، ترویج و حمایت از دخانیات شد. موضوع روز آن سال “جوانان بدون دخانیات” بود. بنابراین، این ابتکار به ویژه هدف قرار دادن تلاش های تبلیغاتی با هدف جوانان بود. به گفته سازمان جهانی بهداشت، صنعت تنباکو باید جایگزین مصرف کنندگان جوان تر ، سیگاری های قدیمی تر که سیگار را ترک می کنند یا در حال مرگ هستند، کند. به همین دلیل، استراتژی های بازاریابی معمولاً در مکان هایی مشاهده می شود که جوانان را جذب می کند مانند فیلم ها، اینترنت، بیلبوردها و مجلات. مطالعات نشان داده است که هر چه جوانان بیشتر در معرض تبلیغات دخانیات قرار گیرند، احتمال سیگار کشیدن آنها بیشتر است.

حامیان سلامت و ایمنی نیروی کار

در سال ۲۰۱۵، WNTD خطرات بهداشتی مرتبط با مصرف دخانیات را برجسته کرد و از سیاست‌های مؤثر برای کاهش مصرف دخانیات، از جمله پایان دادن به تجارت غیرقانونی محصولات دخانی حمایت کرد.

در سال ۲۰۱۶، در روز جهانی بدون دخانیات، WHO از دولت‌ها خواست تا برای بسته‌بندی ساده محصولات دخانی آماده شوند.

در سال ۲۰۱۷، تمرکز بر “تهدیدی برای توسعه” بود. هدف این کمپین نشان دادن تهدیداتی است که صنعت دخانیات برای توسعه پایدار از جمله سلامت و رفاه اقتصادی شهروندان در همه کشورها ایجاد می کند.

در سال ۲۰۱۸، تمرکز بر این بود “تنباکو قلب ها را می شکند: سلامتی را انتخاب کنید، نه تنباکو” NoTobacco#.

در سال ۲۰۱۹، تمرکز بر “تنباکو و سلامت ریه” بود.

در سال ۲۰۲۰، تمرکز بر «تاکتیک‌های دخانیات و صنایع مرتبط برای جذب نسل‌های جوان» بود.

در سال ۲۰۲۱، تمرکز بر “تعهد به ترک” بود.

در سال ۲۰۲۲، تمرکز بر “تنباکو: تهدیدی برای محیط زیست ما” بود.

در سال ۲۰۲۳، تمرکز روی “غذا رشد دهید، نه تنباکو”.

در سال ۲۰۲۴، تمرکز بر “حفاظت از کودکان در برابر مداخلات صنعت تنباکو” است.

تاریخچه روز جهانی بدون دخانیات

کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۷ روز جهانی بدون دخانیات را به‌عنوان پاسخی به بحران جهانی دخانیات، بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از این مشکل همه‌گیر ایجاد کردند. مجمع جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۷ قطع‌نامه WHA40.38 را تصویب کرد و خواستار نام‌گذاری هفتم آوریل به‌عنوان «روز جهانی منع سیگار» شد. بعد از آن قطع‌نامه WHA42.19 در سال ۱۹۸۸ به تصویب رسید و سی‌ویکم می را به‌عنوان روز جهانی بدون دخانیات نام‌گذاری کرد. سازمان در سال ۲۰۰۳ کنوانسیون چارچوب کنترل دخانیات را تصویب کرد که با استفاده از برچسب‌ها، آگاهی در برابر سیگار را ترویج می‌کند.

دخانیات عامل اصلی اختلالات تنفسی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه، سل و سایر بیماری‌های ریوی است و سازمان جهانی بهداشت سالانه هشت میلیون مرگ‌ومیر ناشی از مصرف دخانیات را گزارش می‌دهد. بنابراین این سازمان در سال ۲۰۰۸ هر نوع تبلیغ دخانیات را ممنوع کرد.

روز جهانی بدون دخانیات در ابتدا، با هدف منصرف کردن مردم از مصرف دخانیات یا محصولات نیکوتین به مدت ۲۴ ساعت معرفی شد، اما این مراسم امروزه به یک رویداد سالانه برای ایجاد آگاهی در مورد بهره‌برداری از صنعت تنباکو و اثرات مضر سیگار بر سلامتی تبدیل شده است، چراکه بیش از هفت‌هزار ماده شیمیایی در دود تنباکو وجود دارد و ۶۹ مورد از این مواد شیمیایی مضر به‌عنوان عامل سرطان شناخته شده‌اند.

قوانین استعمال دخانیات گسترده نیست و تنها ۲۰ درصد از جمعیت جهان تحت حمایت قوانین سیگار کشیدن هستند که به‌طور عمده در کشورهای پردرآمد زندگی می‌کنند. در پنج نخ سیگار نیکوتین کافی وجود دارد که در صورت مصرف کامل، یک فرد بالغ را به‌طور متوسط بکشد.

تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان

تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان قابل توجه هستند. تنباکو بزرگترین علت مرگ قابل پیشگیری در سطح جهان است. بسته به روش استفاده از تنباکو از قبیل کشیدن آن مانند سیگار، انفیه زنی آن، یا جویدن آن و مقدار استفاده از آن، شدت تأثیرات آن بر اندام‌ها متفاوت است. اعتیاد به تنباکو احتمال زیاد ابتلا به سرطان ریه و امراض قلبی را در بر دارد. سازمان بهداشت جهانی هشدار می‌دهد که با وجود همه برنامه‌های پیشگیرانه، در عرض ۳۰ سال گذشته، ۱۰۰ میلیون نفر به خاطر بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات جان سپرده‌اند، که این میزان خیلی بیشتر از مجموع تلفات ایدز، سل، تصادفات رانندگی و خودکشی‌ها است.همراه با دود سیگار، هزاران مادهٔ سمی و جهش زا وارد دهان مصرف‌کننده می‌شود. همچنین مصرف سیگار با ابتلا به سرطان دهان و سرطان حنجره ارتباط مستقیم دارد. کشیدن سیگار، ابتلا به سرطان‌های پانکراس و سینه را افزایش داده و در ایجاد ناراحتی‌های مهلک تنفسی مؤثر است. احتمال سقط جنین و به دنیا آمدن جنین مرده در زنان سیگاری بیش از دیگران است.

تأثیر سیگار بر سرطان

به طور کلی می‌توان گفت که تمام سموم، می‌توانند به ایجاد بافت‌های سرطانی بینجامند. زیرا ثابت شده است که بدن، نوعی سپر سلولی نامیرا در برابر سموم ایجاد می‌کند که همان بافت سرطانی می‌باشد. هر چه احتمال تماس دود سیگار با یک بافت بیشتر باشد، احتمال سرطانی شدن آن هم زیادتر می‌شود. این بافت‌ها شامل ریه‌ها، نای، نوک انگشتان، لب‌ها و دهان می‌باشند. به علاوه جوارحی که پس از جذب یا بلع نیکوتین در گیر می‌شوند، مانند کبد، معده، پانکراس و کلیه‌ها نیز احتمال سرطانی شدن دارند.

تأثیر سیگار بر رگ‌ها

بد کار کردن کبد موجب افزایش آنزیم‌های کبدی و افزایش چربی‌های سبک می‌شود که باعث سفت شدن رگ‌ها (تصلب شرایین) و ته‌نشینی چربی در رگ‌های قلب (کرونرهای قلبی) خواهد شد.

روز شمار هفته ملی بدون دخانیات ۱۴۰۳

روز شمار هفته ملی بدون دخانیات ۱۴۰۳ به شرح ذیل است:

• شنبه ۵ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات: ضامن نسل بدون دخانیات
• یکشنبه ۶ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان؛ با ترویج اماکن عاری از دخانیات
• دوشنبه ۷ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات؛ با قوانین بازدارنده و موثر
• سه شنبه ۸ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان؛ با جلوگیری از نمایش و تبلیغ مصرف دخانیات
• چهارشنبه ۹ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان؛ با جلوگیری از تولید و فروش سیگار الکترونیکی و محصولات نوپدید دخانی
• پنجشنبه ۱۰ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان: با آموزش و توانمندسازی همگانی در برابر دخانیات
• جمعه ۱۱ خرداد: حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات؛ با آموزه‌های دینی

شعار روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۴

شعار روز جهانی بدون دخانیات در سال ۲۰۲۴ «حفاظت از کودکان در برابر مداخلات صنعت دخانیات» تعیین شده است که بر نیاز به حفاظت از نسل‌های آینده و اطمینان از کاهش مصرف دخانیات تأکید دارد.

انتهای پیام/