استرس شغلی چگونه منجر به اختلالات اسکلتی-عضلانی می‌شود؟ ( مدل‌ یابی معادله ساختاری )

فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران

دوره ۳ – شماره ۳ – سال ۱۳۹۴

نویسندگان : طاهره غلامی ، احمد حیدری پهلویان ، مهدی اکبرزاده ، مجید معتمد زاده ، رشید حیدری مقدم

چکیده :

مقدمه: ﺩر محیط‌های بیمارستانی، ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ عوامل ﻣﺤﻴﻄـی ﻭ ﻓﻴﺰﻳکی (ﺳـﺮﻭﺻﺪﺍ، ﻧﻮﺭ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳـﺐ)، ﻋوامل ﺍﻧﺴـﺎﻧی (ﺗﻌﺎﺭﺽ ﺑـﺎ همکاران)، عوامل ﺳـﺎﺯﻣﺎنی (ﺗﺮﺍﻛﻢ ﻛﺎﺭی، شیفت کاری نامناسب ﻭ…) ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻨﺎﺑﻊ استرس ﻭﺟـﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧـﺪ، ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷـﺨﺺ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ مؤثر ﺑﺎ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﺒﺎﺷـﺪ، ﺩﺳـﺘﺨﻮﺵ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺟﺴـمی، ﺭﻭﺍﻧـی ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭی می‌شود. هدف از این مطالعه ارزیابی استرس شغلی کارکنان پرستاری و طراحی مدلی به‌ منظور بررسی شدت اختلالات اسکلتی-عضلانی به دلیل وجود استرس شغلی در پرستاران می‌باشد.

مواد و روش ­ها: ۵۰۰ نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان‎ های آموزشی شهر همدان در این مطالعه تحلیلی-مقطعی شرکت کردند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه شامل چهار پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاخ، ابعاد استرس شغلی و ویژگی ‎های دموگرافیک و نقشه بدن بود. داده ‎ها با استفاده از نرم‎افزارspss نسخه ۱۶ و نرم‌افزار لیزرل نسخه ۳/۸ و آزمون ‎های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها:: نتایج حاصل از مدل‎ یابی معادله ساختاری نشان داد که عامل فرسودگی شغلی نقش واسطه ‎ای بین شدت اختلالات اسکلتی-عضلانی و استرس شغلی دارد. به این معنی که در صورت وجود عامل فرسودگی شغلی در کار، ریسک فاکتورهای روانی-اجتماعی حاصل از ابعاد پرسشنامه استرس شغلی در شدت اختلالات اسکلتی-عضلانی دخیل خواهند بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به اثرات زیان‌بار استرس شغلی در پرستاران پیشنهاد می‎ گردد، مسئولان برای کاهش عوامل استرس ‎زا مانند نیازهای روانی و فیزیکی محیط کار، فقدان حمایت و عدم امنیت شغلی اقدام نمایند.

واژه‌های کلیدی : پرسشنامه محتوای شغلی ، فرسودگی شغلی ، اختلالات اسکلتی-عضلانی ، مدل یابی معادله ساختاری