پیامد‌های روان‌شناختی شرایط شغلی آتش‌نشانان : یک مطالعه کیفی

مقدمه: آتش­ نشانی یکی از مشاغل پرخطر است که طیف گسترده­ ای از وظایف را در برمی‌گیرد. آتش ­نشانان به دلیل ماهیت شغلی دشوار خود، موقعیت­ های اضطراری متعددی را تجربه می­کنند که علاوه بر ایجاد آسیب­ های جسمی، می­توانند سلامت روان‌شناختی آتش ­نشانان را نیز در معرض خطر قرار دهند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامد­های روان‌شناختی شرایط شغلی آتش ­نشانان انجام گرفت.

روش بررسی: روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدار­شناسی بود. با استفاده از روش نمونه­ گیری هدفمند، ۱۶ آتش­نشان از آتش‌نشانان ایستگاه ­های آتش ­نشانی شهر کرمان انتخاب شدند؛ و انتخاب آن­ها بر اساس معیار اشباع بود. داده­ ها با استفاده از مصاحبه نیمه ­ساختار یافته جمع‌آوری و با استفاده از روش هفت مرحله­ ای کلایزی تحلیل شدند. بدین‌صورت که ابتدا مصاحبه‌ها، کدگذاری و سپس بر اساس کد­های مشابه، ۴ مقوله­ اصلی استخراج گردید.

نتایج: نتایج به‌دست‌آمده نشان دادند که استرس مداوم (ناشی از صدای زنگ حریق و اعلام حوادث، تلاش برای رسیدن به موقع به محل حادثه، نگرانی از نرسیدن به موقع و پیدا نکردن آدرس محل حادثه، شرایط پیچیده و نامشخص حوادث)، مشکلات خواب (شامل به هم خوردن نظم خواب، بی­خوابی، مشکل در حفظ خواب، بیدار شدن وحشت ­زده و ناگهانی از خواب، حرف زدن در خواب)، هیجان­ های منفی ناشی از حوادث دردناک و مشکل در برقراری روابط مطلوب با اعضای خانواده، مهم‌ترین پیامد­های روان‌شناختی هستند که آتش ­نشانان به علت شرایط شغلی­ شان تجربه می­کنند.

نتیجه­ گیری:با توجه به نقش مهم آتش ­نشانان در ارائه خدمات در موقعیت­ های اضطراری، پیامد­های روان‌شناختی ناشی از این شغل، عوامل خطری هستند که بر سلامت و در نتیجه عملکرد آتش‌نشانان، اثر نامطلوبی دارند؛ و بنابراین، لازم است که اقدامات و برنامه ­ریزی­ های مناسبی به منظور مدیریت و کاهش استرس مداوم و بهبود کیفیت خواب آتش ­نشانان صورت گیرد؛ و در راستای مدیریت و کاهش هیجان­ های منفی و مشکلات خانوادگی آن­ها نیز آموزش ­های مناسبی ارائه گردد.