بررسی تاثیر هزینه سرمایه گذاری ایمنی بر فرهنگ ایمنی در پروژه های صنعت ساخت – مطالعه موردی پروژه های ساخت نیروگاهی

زمینه و هدف : بهبود فرهنگ ایمنی راهکاری اساسی جهت کاهش حوادث شغلی در پروژه ­های صنعت ساخت محسوب می­شود. مولفه­ های متعددی بر فرهنگ ایمنی سازمان و افراد تاثیر­گذار است و در تحقیقات مختلفی به شناسایی این مولفه­ ها پرداخته شده است. از تحقیقات متعددی می­توان نتیجه گرفت که سرمایه­گذاری­ های ایمنی در پروژه ­ها بر روی فرهنگ ایمنی و عملکرد ایمنی تاثیر گذار است؛ اما در هیچ یک از تحقیقات پیشین میزان تاثیر هر یک از فاکتورهای سرمایه­گذاری ایمنی در بهبود فرهنگ ایمنی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. همچنین با توجه به اینکه میزان سرمایه گذاری ایمنی در هر پروژه و شرکت پیمانکاری مقدار محدود و مشخصی می­باشد بنابراین دانستن این موضوع که کدام یک از انواع سرمایه گذاری بیشترین تاثیر را بر بهبود فرهنگ ایمنی دارد امری ضروری و مورد نیاز است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر انواع روش­های سرمایه­گذاری ایمنی بر بهبود فرهنگ ایمنی در پروژه­ های صنعت ساخت است و به این منظور پروژه­ های ساخت نیروگاه حرارتی مورد مطالعه قرار گرفته­ است.

روش بررسی: این مطالعه به بررسی اثرات تعاملی فاکتورهای سرمایه ­گذاری­ ایمنی شامل هزینه آموزش ایمنی، هزینه مشوق­ های ایمنی، هزینه پرسنل ایمنی و هزینه تجهیزات ایمنی بر روی فرهنگ ایمنی در پروژه­های ساخت نیروگاه­ برقی در ایران پرداخته است. برای این منظور از رویکرد مبتنی بر مدل­سازی معادلات ساختاری جهت بررسی اثرات تعاملی انواع سرمایه ­گذاری­ های ایمنی بر فرهنگ ایمنی استفاده شد. بر این اساس یک مدل مفهومی با چهار مسیر مفروض برای بررسی تاثیر انواع روش­های سرمایه­ گذاری بر ایمنی ارائه شد و از ده شاخص جهت اندازی­گیری فرهنگ ایمنی استفاده ­شد. با استفاده از داده ای جمع ­آوری شده از پروژه­های ساخت نیروگاهی، مدل مفروض با استفاده از روش SEM-PLS به صورت تجربی مورد آزمون قرار گرفت و مشخص شد که کدام یک از این روش­ها تاثیر بیشتری بر بهبود فرهنگ ایمنی دارند.

یافته­ ها: نتایج نشان داد که مدل ارائه شده جهت اندازه­گیری فرهنگ ایمنی، برازش مناسبی دارد و به طور کلی صرف هزینه جهت سرمایه ­گذاری در ایمنی باعث بهبود فرهنگ ایمنی در پروژه­ ها می­ شود. سه فرضیه تاثیر هزینه آموزش، هزینه مشوق­ ها و هزینه پرسنل ایمنی به ترتیب با ضرایب مسیر ۴۶/۰+، ۲۶/۰+ و ۰۹/۰+ مورد تایید قرار گرفتند و مشخص شد که با سطح اطمینان ۹۵% مورد تایید هستند و فرضیه چهارم با توجه به ضریب معناداری ۳۸۴/۱ t=مورد تایید قرار نگرفت.

نتیجه گیری: در بین انواع روش ­های سرمایه ­گذاری در ایمنی به ترتیب هزینه جهت آموزش­ های ایمنی بیشترین تاثیر معنادار را بر بهبود فرهنگ ایمنی پیمانکاران دارد و بعد از آن هزینه جهت مشوق­ ها و تبلیغات ایمنی دومین رتبه را در بهبود فرهنگ ایمنی دارد. هزینه جهت پرسنل ایمنی نیز نسبتا بر فرهنگ ایمنی تاثیرگذار بوده است. هزینه جهت تجهیزات ایمنی تاثیری بر بهبود فرهنگ ایمنی ندارد و برای تاثیر بهتر این هزینه­ در پروژه باید بر آموزش­ های ایمنی نیز تاکید شود تا موجب بهبود عملکرد ایمنی پیمانکاران شود. نتایج این تحقیق به پیمانکاران صنعت ساخت کمک می­کند تا با صرف بهینه هزینه­ های ایمنی به بهبود فرهنگ ایمنی و در نتیجه کاهش حوادث کاری در پروژه دست یابند.