بررسی مقایسه ای قابلیت استفاده دو الگوی سناریونویسی سازمان بین المللی استاندارد و برنامه ارزیابی تمرین‌های امنیت ملی آمریکا

مقدمه: جهت مقابله با شرایط اضطراری و مدیریت مؤثر بحران‌ها در سازمان‌ها ، به یک سیستم نظام‌ مند نیاز است. مدیریت شرایط اضطراری دارای فازهای مختلفی  مثل پیش گیری، آمادگی، پاسخ و بازیابی است که فاز آمادگی دارای بیش‌ ترین اهمیت می ­باشد. یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در آمادگی برگزاری مانورهای تمرینی هستند. جهت برگزاری مناسب یک مانور، به داشتن سناریویی استاندارد و جامع نیاز است. علیرغم اهمیت سناریونویسی و برگزاری مکرر این تمرین‌ ها در صنایع کشور، الگوی پذیرفته‌ شده و واحدی جهت سناریونویسی وجود ندارد. هدف این مطالعه ارائه روشی مناسب جهت تهیه یک سناریوی تمرین اضطراری است.

روش بررسی: جهت انجام این مطالعه دو الگوی مرسوم سناریونویسی، یعنی ISO 22398 و برنامه ارزیابی تمرین­ های امنیت ملی آمریکا مورد استفاده قرار گرفتند. معیار “کاربرد پذیری” این دو روش، با استفاده از روش تحلیل سلسله‌ مراتبی مقایسه شدند. گروهی از کارشناسان مدیریت بحران، با نمره دهی به معیارهای کاربرد پذیری و نهایتاً مقایسه آن‌ها از طریق روش تحلیل سلسله‌ مراتبی روش ارجح را انتخاب کردند.

یافته‌ها: بررسی کاربرد پذیری دو روش نشان داد که الگوی ارائه‌ شده توسط استاندارد ISO 22398 از نظر کاربران دارای کاربرد پذیری بیش­تری است. در برخی از زیر معیارها مانند سهولت یاد گیری و رضایت مندی، روش برنامه ارزیابی تمرین­های امنیت ملی آمریکا دارای ارجحیت بود اما برتری الگوی ایزو در معیارهایی مثل اثربخشی و کارایی باعث برتری نهایی بر الگوی برنامه ارزیابی تمرین­ های امنیت ملی آمریکا شد.

نتیجه گیری: برای تهیه سناریوی تمرینی مانورها باید از الگوهای مناسب استفاده شود. روش ارائه‌ شده در الگوی ISO 22398 نسبت به الگوی ارائه‌ شده برنامه ارزیابی تمرین­ های امنیت ملی آمریکا دارای کاربرد پذیری بیش­تری می‌باشد.