🎥 نشست «بررسی ایمنی کالبدی کلانشهر تهران»

نشست برخط «بررسی ایمنی کالبدی کلانشهر تهران با تأکید بر ایمنی گودها، پل‌ها، ساختمان‌ها و فضاهای زیرسطحی» در روز دوشنبه ۱۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ با حضور بیش از ۴۵۰ نفر از مسئولان، اساتید و علاقه‌مندان به این حوزه به‌صورت برخط برگزار شد.

با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای آتش‌نشان و دیگر قربانیان حادثه پلاسکو، ۲۸امین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران از سری نشست‌های ویژه کلانشهر تهران با موضوع «بررسی ایمنی کالبدی کلانشهر تهران با تأکید بر ایمنی گودها، پل‌ها، ساختمان‌ها و فضاهای زیرسطحی» توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی با حضور بیش از ۴۵۰ از مسئولان، اساتید و علاقه‌مندان به این حوزه به صورت برخط برگزار شد.

این نشست با حضور و سخنرانی علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، مرجانه میری معاون کنترل و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز و امور مهندسین ناظر اداره کل معماری و ساختمان شهرداری تهران، محمدصادق خیرخواه مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، رفیعی مدیر اداره نظارت بر ایمنی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران و مرتضی جعفری معاون پژوهشی و سرپرست گروه مدیریت بحران پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار گردید.

برنامه ایمنی کالبدی شهر تهران در قالب ۱۵۸ اقدام و ۲۵ خط تلاش تدوین شده است

علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران: برنامه ایمنی کالبدی شهر تهران در قالب ۱۵۸ اقدام و ۲۵ خط تلاش در حوزه‌هایی از قبیل ابنیه فنی و بزرگراهی، شریان‌های حیاتی، بافت‌های فرسوده و ناکارآمد، پل‌ها، گودهای رهاشده، ساختمان‌های ناایمن، بازارها، معابر، مترو و پایانه‌ها تدوین شده است.

در ابتدای این نشست، علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ضرورت نگاه ویژه به موضوع پیشگیری و کاهش خطر را خاطرنشان ساخت و گفت: سیل، زلزله، طوفان، فرونشست، فروریزش زمین، تغییر اقلیم، تهدیدات بیولوژیک، فروریزش ساختمانی، مواد خطرناک، آتش‌سوزی و تجمعات انبوه از مهم‌ترین مخاطرات شناسایی‌شده در تهران هستند.

 نصیری گفت: بر اساس شاخص ایمنی شهری، تهران در رده ۳۲۰ قرار گرفته است و این موضوع قابل بررسی است. متأسفانه در دهه‌های طولانی با بی‌توجهی به پرداخت سهم نگهداری زیرساخت‌های شهری، بر بار ریسک در شهر تهران افزوده شده و در کنار احداث شبکه‌ها، پل‌ها و ابنیه‌های جدید، هزینه‌ کافی برای نگهداری وضع موجود نشده است.

ایشان در ادامه به شناسایی و اولویت‌بندی مخاطرات در کلانشهر تهران پرداخت و  آماری از محدوده‌ها و ساختمان‌های ناایمن، گودها، مدارس و مساجد در معرض خطر را ارائه داد و گفت: ۱۱۹ ساختمان ناایمن در برابر حریق توسط سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شناسایی شده است.

نصیری در ادامه اسناد قانونی فرادست در زمینه پیشگیری شامل سیاست‌های کلی نظام در پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه (ابلاغی مقام معظم رهبری)، قوانین شهرداری و نظام مهندسی و کنترل ساختمان و قانون مدیریت بحران کشور را بیان کرد و گفت: برنامه ایمنی کالبدی شهر تهران در قالب ۱۵۸ اقدام و ۲۵ خط تلاش در حوزه‌هایی از قبیل ابنیه فنی و بزرگراهی، شریان‌های حیاتی، بافت‌های فرسوده و ناکارآمد، پل‌ها، گودهای رهاشده، ساختمان‌های ناایمن، بازارها، معابر، مترو و پایانه‌ها تدوین شده است.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه، ساختار قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران و کمیته‌های آن شامل کمیته‌های ایمنی شهرسازی و معماری، خدمات شهری، حمل‌ونقل و ترافیک، هماهنگی ایمنی مناطق، ایمنی فنی و عمرانی، فرهنگ‌سازی ایمنی، جقوقی، اطلاعاتی و امنیتی و هوشمندسازی را تشریح کرد.

نصیری از اهداف و راهبردهای برنامه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران، ارتقای ایمنی کالبدی شهر تهران و کاهش آسیب‌پذیری در حوزه‌های ابنیه، بافت شهری و شریان‌های حیاتی، ایجاد وحدت رویه در مدیریت ایمنی کالبدی شهر تهران در قالب ساختار نظام‌مند با تأکید بر تعیین و تفکیک مسئولیت‌ها، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و سامانه‌های هوشمند در جهت ارتقاء ایمنی کلانشهر تهران، برنامه‌ریزی و نظارت بر اجرای فرآیندهای کاهش خطر و ارتقای ایمنی و ارتقای آگاهی عمومی و ترغیب مشارکت اجتماعی در حوزه ایمنی کالبدی را برشمرد و خط تلاش و اقدامات هر کمیته را تشریح نمود.

وی در پایان ضمن تشریح اقدامات صورت‌گرفته در قالب قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران از قبیل آغاز به کار تیم‌های ارزیابی ایمنی ساختمان‌های مهم و بلند مرتبه شهر تهران، ارزیابی وضعیت محدوده ناپایدار شهری و تعیین تکلیف گودهای رها شده، بر اهمیت و ضرورت توجه به سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE) تأکید نمود.

سند ایمنی شهر یک سند ارجاعی است

اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران: سند ایمنی شهر یک سند ارجاعی به معنای یک سند مادر با اسناد پشتیبان عمدتاً مخاطره‌محور و با وظیفه هماهنگی اسناد ذیل خود است.

در این نشست، اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ابتدای سخنرانی خود عنوان کرد: بر اساس اصل تناظر مسئله و راه‌حل، ابتدا می‌بایست مسئله شهر را بشناسیم. مسئله ایمنی شهر پیچیده به لحاظ تکنیکال و انسانی و دارای سازمان است.

سلیمی در ادامه ویژگی‌های برنامه ایمنی شهر از قبیل چندتخصصی بودن، چند بخشی بودن، دارای ماهیت پیشگیری، جامع و مانع بودن، مخاطره‌محور، مبتنی بر ارزیابی ریسک، مورد نفاق نخبگان و دستگاه‌ها، پرهزینه بودن، دارای پشتوانه قانونی  و مشارکتی بودن اشاره کرد. ایشان تأکید کرد: ایمنی شهر، یک رشته تک‌بعدی نیست، مفهوم سناریو فنی و فرایند جانبی از رویکردهای تهیه برنامه ایمنی شهر است که باید از تصمیم تا اجرا و پایش در نظر گرفته شود.

به زعم ایشان سند ایمنی شهر یک سند ارجاعی به معنای یک سند مادر با اسناد پشتیبان عمدتاً مخاطره‌محور و با وظیفه هماهنگی اسناد ذیل خود است. سند ایمنی شهر قبل از بحران باید ماهیت راهنما داشته باشد، در هنگام کار باید مانیتور شود و بعد از تدوین هم ارزیابی شود.

سلیمی در ادامه گام اول و اولویت‌دار را تهیه فهرستی از اقداماتی که نباید انجام دهیم و جلوگیری از ریسک جدید، رفع خطر ریسک‌های موجود و  شناسایی و کاهش ریسک انباشته دانست. ایشان تشریح کرد که برای کاهش ریسک مفاهیم بدون اسناد مطالعاتی یا قانونی، باید سند تهیه شود و مفاهیم دارای پشتیبان قانونی و مطالعاتی نیز باید اجرایی شوند.

ایشان اجزای فرآیند ارزیابی خطر از قبیل فرایندهای سازمانی، حوزه‌های سیاست‌گذاری و فنی، برنامه مدیریت داده‌ها، ظرفیتهای موردنیاز را عنوان کرد و با اشاره به این که این فرآیند داده‌محور است و دسترسی به داده‌ها مشکل است، خاطرنشان ساخت که محدودیت‌های ارزیابی خطر از قبیل وابسته به نهادهای مختلف، ضرورت حفاظت از داده‌ها، نیاز به ابزارهای تحلیل خطر و ضرورت بکارگیری متخصصین تحلیل خطر در حوزه‌های مختلف باید درنظر گرفته شود.

سلیمی عنوان کرد: رویکرد ارزیابی خطر باید سناریو محور باشد و چهارچوب ایمنی شهر شامل Cognitive Mapping، Historical Event و Risk assessment است. وی توصیه کرد: نباید منتظر آینده و اعتبارات ماند و کار را باید از هر قسمتی که امکان دارد آغاز کنیم.

معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران افزود برنامه ایمنی شهر دارای ماهیت ماهوی و فرایندی است و برای اجرا نیاز به ساختار تشکیلاتی دارد. سلیمی در ادامه خاطرنشان کرد باید ردیف اعتباری اختصاصی و متمرکز در تمام دستگاه‌ها برای ایمنی ایجاد شود که در تهران ایجاد شده است.

سلیمی در پایان بر ضرورت اصلاح رویه‌های غلط از قبیل اختصاص پروانه به ساختمان‌های ناایمن و عدم الزام اصناف به تأییدیه ایمنی از شهرداری تأکید نمود و عنوان کرد بیشتر ناایمنی‌ها در پروژه‌های مشارکتی مانند متروپل رخ می‌دهد که می‌بایست گام به گام طبق دستورالعمل ویژه نظارت شود.

۳۳ گود در شهر تهران در اولویت اول ساماندهی قرار دارد

مرجانه میری معاون کنترل و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز و امور مهندسین ناظر اداره کل معماری و ساختمان شهرداری تهران: به منظور بروز رسانی آمار در اردیبهشت ۱۴۰۱ از مناطق مجددا استعلام شده است و در حال حاضر تعداد گودها به ۱۹۳ پروژه کاهش یافته که تعداد ۳۳  گود در اولویت اول ساماندهی قرار گرفته اند.

در این نشست، مرجانه میری معاون کنترل و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز و امور مهندسین ناظر اداره کل معماری و ساختمان شهرداری تهران گزارش اقدامات صورت‌گرفته در راستای شناسایی و ساماندهی گودهای رهاشده سطح شهر تهران را ارائه داد و بیان کرد با تشکیل کارگروه اجرای مصوبه ارتقای ایمنی تخریب و گودبرداری‌های ساختمانی شهر تهران تکالیف هریک از سازمان‌ها و معاونت‌های شهرداری تهران مثل معاونت شهرسازی و معماری، معاونت فنی و عمرانی و معاونت مناطق ۲۲ گانه و سازمان مشاور فنی و مهندسی شفاف گردیده است.

حامیان سلامت و ایمنی نیروی کار

میری افزود: معاونت شهرسازی و معماری مسئولیت شناسایی و اولویت‌بندی خطر گودهای ناایمن و تعیین مالکیت آنها را به عهده دارد، معاونت فنی و عمرانی مسئول کنترل و پایش مستمر وضعیت ایمنی گودهایی است که بخشی از مالکیت یا تمام آن متعلق به شهرداری تهران می‌باشد و مناطق ۲۲گانه می‌بایست در مورد سایر گودهای ناایمن رهاشده تحت نظارت عالیه سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران نسبت به رفع خطر اقدام نمایند.

ایشان اهم اقدامات صورت گرفته در خصوص گودهای ساختمانی را برشمرد و در این زمینه، شناسایی و پایش گودهای رهاشده و پرخطر، پیاده‌سازی سامانه شناسایی گودهای ویژه (پرخطر و رهاشده) سطح شهر تهران و انجام تکالیف محوله به معاونت شهرسازی و معماری در اصلاحیه مصوبه است. وی در زمینه شناسایی و پایش گودهای رها شده گفت: تا سال ۱۴۰۰ اطلاعات ۲۹۹ گود رها شده سطح شهر تهران براساس آمار واصله از مناطق، معاونت فنی و عمرانی و شورای اسلامی شهر تهران جمع آوری شد، تا شهریور ۱۴۰۰ تعداد ۲۴۹ گود رهاشده و ۳۲ گود بسیارپرخطر توسط مشاور شناسایی و اعلام شد و با پیگیری‌های صورت‌گرفته و اقدامات مناطق، تا آبانماه ۱۴۰۰ تعداد گودهای رهاشده به ۲۰۵ و گودهای بسیار پرخطر به ۲۳ گود کاهش یافت.

میری ادامه داد: به منظور بروز رسانی آمار در اردیبهشت ۱۴۰۱ از مناطق مجددا استعلام شده است و در حال حاضر تعداد گودها به ۱۹۳ پروژه کاهش یافته که تعداد ۳۳  گود در اولویت اول ساماندهی قرار گرفته‌اند. معیارهای اولویت‌بندی گودهای رهاشده شامل عمق گود، فاصله دیواره گود تا گذر، وضعیت پروانه ساختمانی، مساحت گود، مدت رهاشدن عملیات ساختمانی، وضعیت پایدارسازی گود، مشارکت شهرداری در پروژه و … است.

ایشان آمار گودها در مناطق مختلف تهران و گودهای فاقد پروانه و متعلق به شهرداری و بانک شهر یا مشارکتی را ارائه نمود و در ادامه شاخص‌های خطر گودهای ساختمانی بر اساس روش‌های مدیریت ریسک را تشریح نمود و به دسته‌بندی گودهای ویژه یعنی پرخطرو رها شده و گودهای دارای پروانه و فاقد پروانه پرداخت و خاطرنشان کرد گود ویژه پرخطر فاقد سازه نگهبان است و گود ویژه رها شده در مرحله گودبرداری عملیات ساختمانی و پیش از اینکه دیواره‌های گود طبق نقشه‌های مصوب به صورت ایمن یا دائمی پایدارسازی شوند، متوقف و رها شده است.

سپس ایشان چک‌لیست مهندس ناظر و اداره شهرسازی ناحیه برای اعلام گودهای ویژه را توضیح داد و خروجی‌های موردانتظار از سامانه را در سه سطح نواحی، منطقه و ستاد که شامل اطلاعات مالکین و آمار و جزئیات فیلدها هستند را شرح داد.

مرجانه میری در پایان اهم اقدامات معاونت شهرسازی و معماری در راستای اجرای اصلاحیه مصوبه شامل جمع آوری اطلاعات گودهای رهاشده، تدوین کامل سازوکار شناسایی برخط گودهای ویژه، تدوین پیش‌نویس تعهدنامه‌های محضری و ساز و کار نحوه محاسبه سیستمی میزان تضامین بانکی، تدوین پیش‌نویس اصلاحیه چک لیست‌ها، ارائه برنامه زمان‌بندی و تدوین پیش نویس کارتابل‌های صاحبکار پروژه، آزمایشگاه ژئوتکنیک و مهندس طراح پروژه را بیان کرد.

در مجموع ۷۵۳ پل و ۴۴۳ تقاطع در شهر تهران وجود دارد

محمدصادق خیرخواه مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران: قبل از انقلاب در تهران ۳۹ تقاطع و ۴۷ پل ساخته شده بود و این عدد تا سال ۱۳۸۱ به ۷۱ تقاطع و ۱۵۵ پل رسید و از سال ۱۳۸۱ تاکنون هم ۳۳۳ تقاطع و ۵۵۱ پل در شهر تهران ساخته شده و در مجموع ۷۵۳ پل و ۴۴۳ تقاطع در تهران وجود دارد و شهرداری طبق ماده ۷۳ برنامه پنج ساله دوم این پل‌ها را شناسایی کرده و مقاوم‌سازی ۵۰ دستگاه پل را در اولویت ۵ساله خود قرار داده است.

محمدصادق خیرخواه مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران با تاکید بر اینکه ارتقای ایمنی و کیفیت پروژه‌های احداث ابنیه به الزامات فنی و اجرایی جدید نیاز ندارد، از فقدان سازندگان ذیصلاح و توانمند به عنوان مشکلی بزرگ در حوزه ساخت و ساز یاد کرد.

وی با اشاره به حادثه متروپل و مطالعاتی که به منظور واکاوی علل این حادثه در کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر تهران صورت گرفت، از اینکه برخی از فعالان حوزه ساخت و ساز، تخصصی در این زمینه ندارند، انتقاد و تاکید کرد: ساختارهای نظارتی و قانونگذاری در کشور باید در جهت الزام حوزه ساخت و ساز به بهره‌گیری از بنگاه‌های صاحب صلاحیت تلاش کنند.

مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن تقدیر از تشکیل قرارگاه ایمنی کالبدی شهر تهران، از فعالیت این نهاد با تعبیر احیای وظایف خاموش یاد کرد و افزود: تمام وظایف مهم در حوزه ایمنی در قالب قرارگاه ایمنی کالبدی احیا شده و این در حالی است که حمایت‌های ساختاری لازم برای تحقق تکالیف یادشده نیز پیش‌بینی شده است.

خیرخواه، در ادامه ضمن ارائه گزارشی با عنوان ایمنی کالبدی کلانشهر تهران به تشریح آخرین اقدامات انجام شده در این سازمان به منظور پایش و مقاوم سازی پل ها و ابنیه مهم مدیریت شهری پایتخت پرداخت.

ایشان مأموریت‌های اصلی معاونت فنی و عمرانی را طراحی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های عمرانی در سطح شهر تهران، مرمت، بهسازی، مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی زیرساخت‌های شهری و هدایت، نظارت و کنترل سازمانی برشمرد و در ادامه به موضوع مقاوم‌سازی پل‌ها در شهر تهران پرداخت.

وی افزود: قبل از انقلاب در تهران ۳۹ تقاطع و ۴۷ پل ساخته شده بود و این عدد تا سال ۱۳۸۱ به ۷۱ تقاطع و ۱۵۵ پل رسید و از سال ۱۳۸۱ تاکنون هم ۳۳۳ تقاطع و ۵۵۱ پل در شهر تهران ساخته شده و در مجموع ۷۵۳ پل و ۴۴۳ تقاطع در تهران وجود دارد و شهرداری طبق ماده ۷۳ برنامه پنج ساله دوم این پل‌ها را شناسایی کرده و مقاوم‌سازی ۵۰ دستگاه پل را در اولویت ۵ساله خود قرار داده است.

ایشان در ادامه کلیه اقدامات انجام شده در حوزه بهسازی و نگهداشت پل‌ها از قبیل شناسایی و تهیه شناسنامه فنی برای تمامی پل‌ها، تهیه دستورالعمل فنی بازرسی، نگهداری، تعمیر و فهرست بها و اخذ تایید شورایعالی فنی برای دستورالعمل‌های بازرسی، ارائه دوره های آموزشی و تربیت نیروهای متخصص، انجام ۲ دوره  بازرسی سطح یک برای تمامی پل ها و بازرسی سطح ۲ برای پل های دارای آسیب، اولویت بندی پلها از منظر نگهداری و تعمیر، ارائه طرح تعمیر و نگهداری برای پل‌های اولویت‌دار، پردازش اطلاعات و شناسایی آسیب‌های پرتکرار و ارائه بازخورد طراحی را برشمرد.

ایشان سپس ماتریس مسئولیت تعمیر و نگهداری پل‌های سطح شهر تهران  شامل سه گام اصلی را برشمرد و سطوح بازدیدها را تشریح نمود. خیرخواه در ادامه به ارائه دسته‌بندی آسیب‌ها پرداخت و افزود: شناسایی این آسیب‌ها منجر به کاهش مخاطره جانی، نارضایتی شهروندان و هزینه تعمیر  و نگهداری می‌شود.

مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران در ادامه تجربه تهیه شناسنامه فنی و ایمنی، اولویت‌بندی و تهیه طرح مقاوم‌سازی ساختمان‌های ملکی شهرداری تهران را بیان نمود و آمار وضعیت ایمنی ساختمان‌های ملکی، سیستم‌های آتش‌نشانی ساختمان‌ها و آسیب‌پذیری آنها به تفکیک منطقه را ارائه کرد.

رعایت تمهیدات ایمنی در کلیه فضاهای زیرسطحی ضرورت دارد

رفیعی مدیر اداره نظارت بر ایمنی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران: تمهیدات ایمنی نه فقط در مترو بلکه در کلیه فضاهای زیرسطحی می‌بایست رعایت شود.

در این نشست، رفیعی مدیر اداره نظارت بر ایمنی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران فضاهای زیرسطحی را یکی از مشکلات و دغدغه‌های کلانشهر تهران دانست و با اشاره به حوادثی مثل پلاسکو، سینا اطهر و متروپل، بر ضرورت توجه به فرهنگ ایمنی تأکید کرد.

ایشان در ادامه مشکلات و معضلات موجود در زمینه فضاهای زیرسطحی را برشمرد و در این زمینه به مواردی از قبیل عدم توجه به ضوابط و قوانین و تغییر کاربری خارج از ضابطه اشاره کرد. رفیعی افزود: با افزایش جمعیت شهرها، شهرهای زیرزمینی و فضاهای زیرسطحی بدون توجه به زیرساخت‌ها ایجاد می‌شود و اکنون در سطح شهر تهران، زیرگذر و کاربری‌های مختلف در فضاهای زیرسطحی بدون در نظر گرفتن مقدمات و الزامات آن ایجاد شده است.

وی در ادامه اقدامات انجام شده در زمینه مترو را تشریح کرد و عنوان نمود: اقدام اولیه در این زمینه، دستورالعمل ایمنی مترو بود که بر اساس بند ۴ ماده یکم مصوبه ۲۲۲۴ شورای اسلامی شهر تهران در سال ۱۳۹۵، دستورالعمل‌های مربوطه توسط سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران تهیه و ارائه گردید.

رفیعی در پایان اقدامات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در حوزه دستورالعمل ایمنی مترو را تشریح کرد و در این زمینه، محدودیت‌های اجرایی و الزامات موردنیاز را برشمرد و بر ضرورت توجه به تمهیدات ایمنی در کلیه فضاهای زیرسطحی تأکید نمود.

نمی‌توان به شکل تک‌بعدی و صرفاً کالبدی به موضوع ایمنی پرداخت

مرتضی جعفری معاون پژوهشی و سرپرست گروه مدیریت بحران پژوهشکده سوانح طبیعی با تأکید بر چندبعدی بودن موضوع ایمنی، خاطرنشان ساخت: نمی‌توان به شکل تک‌بعدی و صرفاً کالبدی به موضوع ایمنی پرداخت.

در این نشست، مرتضی جعفری معاون پژوهشی و سرپرست گروه مدیریت بحران پژوهشکده سوانح طبیعی به بررسی عملکرد لرزه‌ای اجزای سازه‌ای و غیر سازه‌ای ساختمان‌ها پرداخت

ایشان در ابتدا به درس‌آموخته‌های زلزله‌های پیشین در رابطه با ایمنی کالبدی ساختمان‌های بنایی، بتنی، فولادی اشاره کرد و گفت: نارسایی‌های مختلفی در این حوزه از قبیل کافی نبودن طول تکیه‌گاهی تیرهای سقف بر روی دیوارها، عدم وجود یکپارچگی بین سقف و دیوارها، عدم اتصال صحیح میان دیوارهای متقاطع در ساختمان های بنایی، عدم کفایت میزان آرماتورهای عرضی، عدم رعایت فاصله مناسب خاموت ها، کیفیت نامطلوب بتن، مسائل مربوط به طراحی مفهومی، کمانش کلی اعضا، خرابی و فروپاشی دیوارها و تیغه‌های غیرسازه‌ای در زلزله های پیشین تکرار شده است. جعفری در ادامه به تشریح مثال‌هایی از مشکلات و نارسایی‌های ذکرشده پرداخت و افزود: در زلزله خوی نیز که در ۸ بهمن‌ماه رخ داد و گزارش مقدماتی آن توسط پژوهشکده سوانح طبیعی منتشر شده است، شاهد آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها به دلیل مسائل مربوط به طراحی مفهومی، اجرا، اتصالات، مقاومت مصالح و … هستیم.

معاون پژوهشی پژوهشکده سوانح طبیعی ادامه داد: پس از زلزله کوبه در ۱۹۹۵، سه اصل در خصوص مدیریت ریسک لرزه‌ای ساختمان‌ها ارائه شد؛ اول اینکه ریسک را نباید پنهان نکرد و به جامعه اطلاع رسانی نمود؛ شفافیت و در دسترس بودن اطلاعات وظیفه جامعه فنی است. نکته دوم اینکه اصول و سطوح ایمنی سازه و ضوابط فنی و مهندسی را باید به روشنی توضیح داد. نکته سوم نیز به مسئولیت کاهش ایمنی و سطح عملکرد سازه‌ها برمی‌گردد. آیا این مسئولیت متوجه کارفرما، طراح و یا سازنده دولتی یا غیردولتی است؟ ایشان در ادامه بر ضرورت توجه به سطوح عملکردی ساختمان‌ها در طراحی تأکید کرد و ضمن اشاره به آسیب‌های چندگانه، گفت: میزان خسارت مربوط به آسیب‌ها به میزان خسارات مالی ناشی از آسیب سازه محدود نمی‌شود و بسته به شکل وقوع مخاطره و نوع کاربری، میزان خسارات و آثار آن می توانند تفاوت های زیادی داشته باشند. جعفری با تأکید بر چندبعدی بودن موضوع ایمنی، خاطرنشان ساخت: نمی‌توان به شکل تک‌بعدی و صرفاً کالبدی به موضوع ایمنی پرداخت.

وی در ادامه این پرسش را مطرح کرد که آیا ساخت کاملاً ایمن ممکن است؟ به دلیل عدم قطعیت‌ها و پیچیدگی‌های موجود، امکان پاسخ دادن به این سوال به صورت قطعی وجود ندارد. جعفری مفهوم ایمنی را تشریح کرد و گفت: فراهم کردن ایمنی کافی برای یک سازه به معنای عدم امکان آسیب به آن در برابر هر میزان مخاطره (زلزله) نیست، بلکه به مفهوم محدود کردن خطر ناشی از عوامل نامعین در محدوده‌ای مجاز است.

معاون پژوهشی پژوهشکده سوانح طبیعی در پایان این نشست، به ارائه آمار مربوط به پهنه‌های گسلی کلانشهر تهران پرداخت و بر اهمیت شناسایی صریح و شفاف خطر تأکید کرد.

در انتهای نشست نیز، فرصتی برای طرح پرسش و پاسخ از سوی شرکت‌کنندگان اختصاص داده شد که طی آن، پیرامون مباحث مطرح‌شده بحث و تبادل نظر شکل گرفت.

قابل ذکر است به شرکت‌کنندگانی که حداقل نیمی از نشست را در این وبینار حضور داشته‌اند، گواهی حضور اعطا خواهد شد. گواهی‌های این نشست به‌صورت الکترونیک صادر و به آدرس ایمیل شرکت‌کنندگان ارسال خواهد شد.

انتهای پیام/