مطالعه خوردگی و رسوب گذاری آب های زیرزمینی دشت همدان – بهار

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۲ – شماره ۲ – تابستان ۱۳۸۹

نویسندگان : حمید زارع ابیانه ، سیده الهام عبدالصالحی ، آزاده کاظمی

چکیده :
خوردگی و رسوب گذاری آب یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب است . در این راستا از دو شاخص رایزنر و لانژلیر بر اساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همـدان- بهار استفاده شد. نتایج نشان داد میزان خوردگی و رسوب گذاری در ۶۴/۲۵% از نمونه های آب زیرزمینی از دیدگاه لانژلیر در حد کم اسـت . از دیدگاه رایزنر نیز ۸۵/۲% از نمونه های آبی دارای توان خوردگی و رسوب گذاری کم بودنـد. درصـد خـوردگی و رسـوب گـذاری منـابع آب زیرزمینی قنوات در مقایسه با منابع آب زیرزمینی چاه ها کمتر بود. دلیل این امر میتواند ناشی از حذف بخشی از مسـیر بـه واسـطه نقـب زدن در قنوات باشد که حلالیت نمک های مسیر را حذف نموده است . از طرفی نمودار پیپر نشان داد تیپ و رخساره منـابع آب زیرزمینـی دشت ، بیکربنات کلسیت (۷۰%)، بیکربنات سدیک (۱۵%)، سولفات کلسـیت (۳%)، بـیکربنـات منیزیـک (۶%)، سـولفات سـدیک (۳%) و کلرات کلسیک (۳%) است . تیپ و رخساره آب نشان دهنده مشکلات عمده رسوبگذاری به واسطه وجود بیکربنات کلسـیت و بـیکربنـات سدیک و تغییرات دمایی محیط است . شرکت یون های موجود در آب در فعل و انفعالات فیزیکو شـیمیایی بـا لولـه هـا مـیتوانـد خـوردگی ضعیفی را برای رسوبات ایجاد شده در پی داشته باشد که در واقع نقش خودشویی را بازی میکند. در مجموع منابع آب زیرزمینـی دشـت همدان-بهار در محدوده کم تا متوسط رسوبگذاری و خوردگی قرار گرفت . لیکن رسوب گذاری در سیستم آبرسانی نسـبت بـه خـوردگی محسوستر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت های مسیر را در پی دارد. لذا با توجه به زیانهای اقتصادی لازم اسـت تـا حد ممکن از رسوب گذاری در سیستم انتقال جلوگیری به عمل آید.

واژه های کلیدی : خوردگی ، رسوب گذاری ، شاخص لانژلیر ، شاخص رایزنر ، آب زیرزمینی ، دشت همدان