فهرست مطالب :
- مقدمه
- بخش اول : معاهدات بین المللی جهانی
- بخش دوم : معاهدات منطقه ای
- بخش سوم: معاهدات بین المللی دوجانبه
- بخش چهارم : مصوبات هیأت وزیران در مورد اجرای معاهدات بین المللی
- بخش پنجم: اسناد حقوقی غیرمعاهده ای
مقدمه :
سپاس خدای واحد که آفرینش را نمادی از نظامی متوازن و هدفمند قرار داد و آن را بر پایه حق و نفی باطل استوار ساخت؛ خداوندی که زمین و کوه ها و رودها را برای آسایش انسان، و رویش گیاهان و ثمرات را روزی وی قرار داد تا خالق راستین را پرستش نموده، تعالی را طی و جلوه خداگونه خود را محقق سازد. قرآن به عنوان مقدس ترین متن دینی، صحنه آفرینش را پرده پرنیانی جمال و شکوه خدا می داند و آفرینش نظام هستی را پایه آرامش بشر معرفی میکند.
باری، انسان دیرزمانی است حقیقت خلقت را فراموش نموده، به عصیان در زمین مشغول است و انسان عصیانگر، بدیهی است که ارزش و قدر نعمت های الهی را نخواهد دانست. مادامی که این روحیه جاه طلبی و خودمحوری بشر برالگوهای رفتاری وی حاکم است، تخریب محیط زیست و دیگر نعمت های الهی ادامه خواهد یافت.
خداوند که خود آفریننده محیط و انسان است، الگوی رفتار صحیح در مجموعه هستی را به روی بشر گشوده، دانش درک محیط را به وی اعطا نموده و آن را به شناخت خیر و شر قادر ساخته است. در گذر زمان، مجموعه نظام های عقیدتی، اخلاقی و حقوقی نیزبا فرازها و نشیب ها، قوت ها و ضعف ها و قاعده سازی های عام و خاص، بشر را به آنچه بایسته و شایسته او در زندگی اجتماعی و در مسیر تعالی فردی و جمعی است، آشنا ساخته اند. حقوق نیز بارزترین منبع این قاعده سازی هاست. در ایران با گذشت بیش از شش دهه از وضع قواعد ناظر بر حفاظت محیط زیست و تحول هنجارهای درون ملی، توجه به محیط برون ملی نیز از نظر دور نمانده، مجموعه ای کثیر از هنجارهای ناظر بر محیط بین المللی نیز پذیرش و اجرا گردیده، چارچوب هایی برای استقبال و حمایت از این هنجارها- مادامی که در مجرای حقیقی پیگیری مطالبات به حق بشری برای داشتن محیط زیستی سالم باشند- تعبیر گردیده، مسئولیت حضور فعال در مجامع بین المللی و پیگیری این سلسله هنجارها در سطوح دو و چندجانبه به سازمان حفاظت محیط زیست محول گردیده است.
ایران از نظر مشارکت در روند تصویب معاهدات بین المللی هم در سطح جهانی و هم منطقه ای و همچنین انعقاد معاهدات دوجانبه و تفاهم نامه های تخصصی زیست محیطی، از وضعیتی به مراتب برجسته در میان سایر کشورها برخوردار است. تصویب â۲ کنوانسیون بین المللی تخصصی زیست محیطی با دامنه جهانی و منطقه ای، دو سند تأسیس نهادهای بین المللی زیست محیطی (اتحادیه جهانی حفاظت طبیعت ومنابع طبیعی و برنامه محیطزیست ملل متحد(یونپ)) و همچنین تصویب چندین موافقتنامه دوجانبه دارای ابعاد زیست محیطی و ده ها تفاهم نامه دوجانبه میان سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای همتراز در سایر کشورهای اروپایی، امریکایی، آسیایی و افریقایی، این اسناد حقوقی را به بخشی عظیم و قابل توجه از منابع حقوق محیط زیست ایران تبدیل نموده و عملکرد بین المللی این سازمان را توسعه داده است.
براساس ماده ۹ قانون مدنی، معاهدات بین المللی مصوب که سازگار با قانون اساسی باشند، از نظر اجرا و اعتبار «در حکم قانون» هستند و میتوانند موجد حقوق و تکالیف در نظام هنجاری و موضوعه کشور باشند. مفاد این سلسله معاهدات و موافقتنامه های زیست محیطی نیز در درجه اول، مرجع و مراجع ملی را به تکاپوی فراهم سازی زمینه های اجرایی شدن کامل و دقیق این هنجارها ملزم میسازد. بر این اساس، قاعده سازی های تقنینی و آیین نامه ای برای اجرای مفاد معاهدات در آن حد که ناظر بر کشورمان می باشد، مجلس و دولت را به مشارکت و تحرک می طلبد.
<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>
