سانحه هواپیمای عدنان

سانحه هواپیمای عدنان در ۳۱ شهریور ۱۳۸۸ (۲۲ سپتامبر ۲۰۰۹) اتفاق افتاد که منجر به از بین رفتن تنها آواکس ایران شد.

این هواپیما یکی از هواپیماهای عراقی پناهنده به ایران با نام عدنان در جریان جنگ خلیج فارس بود. علت فرار سالم این پرنده از دست جنگنده‌های ائتلاف، وجود سیستم جنگال پیشرفته و قوی در عدنان بود که باعث ایجاد اختلال در رادارهای زمین پایه، جنگنده‌ها و آواکس‌های ائتلاف در منطقه، و نهایتاً فرار عدنان و فرود سالم آن در ایران شد.. این حادثه به‌دلیل کنده شدن آنتن رادار بر اثر سرعت بیشتر از حد مجاز و برخورد با قسمت دم و کنده شدن دم، و نهایتاً عدم کنترل هواپیما حول محور عرضی روی داد و متأسفانه تمام خدمه آن کشته شدند.

امروزه با تجهیز مناسب هواپیمای ترابری سبک سیمرغ می شود از آن حداقل به عنوان آواکس کوچک استفاده کرد و خلا آواکس را در نیروهای مسلح پر کرد.

آواکس

سامانه کنترل و هشدار زودهنگام هوابرد، با نام اختصاری آواکس، (به انگلیسی: Airborne early warning and control(AEW&C)) گونه‌ای هواگرد با قابلیت دیده‌وری راداریِ است که به عنوان یک ایستگاه رادار نیرومند و متحرک برای انجام عملیات فرماندهی و کنترل و مدیریت جنگ (C2BM) طراحی شده‌است. وظیفه سامانه‌های آواکس شناسایی هواگردها، کشتی‌ها، و وسایل نقلیه دیگر از مسافت‌های بسیار دور و همچنین نظارت و فرماندهی جنگ‌های هوایی از طریق راهنمایی و هدایت هواپیماهای جنگنده و حمله به زمین است. قابلیت‌های آواکس‌ها به گونه‌ایست که هم در نقش‌های دفاعی و هم برای ماموریت‌های هجومی از آن‌ها استفاده می‌شود.

سامانه‌های آواکس می‌توانند وظیفه‌ای مشابه مراقبت پرواز در شرایط جنگی ایفا کرده و با هواپیماهای خودی ارتباط برقرار کنند، محدوده شناسایی آن‌ها را افزایش دهند و آن‌ها را از دید دشمن مخفی کنند چرا که هواپیماهای خودی قادر هستند از سامانه رادار آواکس استفاده کرده و نیازی به استفاده از سامانه رادار خود ندارد. با این وجود، هواپیماهای آواکس ممکن است توسط هواپیماهای دشمن که خارج از محدوده‌شان قرار دارند ردگیری شوند. دلیل این امر این است که قدرت پالس با دور شدن از منبع کاهش می‌یابد؛ بنابراین سیگنالی که می‌بایست به هدف برخورد کند و برگردد می‌بایست آنقدر قوی باشد که دو برابر فاصله بین فرستنده و هدف را پوشش دهد.

حامیان سلامت و ایمنی نیروی کار

هواپیماهای آواکس متعددی در کشورهای مختلف ساخته شده‌اند و در سال‌های اخیر هلیکوپترهای آواکس هم ساخته شده‌اند. این سامانه‌ها معمولاً بر روی بدنه یک هواپیمای مسافربری یا ترابری نصب می‌شوند هرچند هواپیماهایی هم وجود دارند که از ابتدا برای ایفای این نقش طراحی شده‌اند.

در زبان انگلیسی، AWACS اختصاصاً به سامانه مورد استفاده در هواپیمای بوئینگ ئی-۳ سنتری و همچنین بوئینگ ئی-۷۶۷ متعلق به ژاپن اشاره دارد و AEW&C به تمام هواپیماهای هشدار سریع و فرماندهی هوایی اشاره دارد اما به‌طور کلی از واژهٔ آواکس برای اشاره به تمامی این هواگردها استفاده نیز می‌شود. در زبان فارسی هر دو آن‌ها آواکس نوشته می‌شوند.

سرنوشت تنها آواکس ایرانی|ماجرای از دست رفتن سیمرغ

در طی جنگ خلیج فارس یکی از هواپیما های ارزشمندی که به ایران پناهنده شدند و به عنوان غنیمت دوران دفاع مقدّس به خدمت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درآمد، یک فروند آواکس ایلوشین ایل-۷۶ بود که متاسفانه در طی سانحه ای در سال ۱۳۸۸سقوط کرد و تمام سرنشینان آن به فیض شهادت نائل آمدند.

علت سقوط

کارشناسان علت سقوط را کنده شدن رادار بر اثر سرعت بیش از حد و برخورد با دم هواپیما و به دنبال آن کنده شدن دم هواپیما اعلام کردند.

این آواکس در نیرو هوایی رژیم بعث عراق با نام عدنان۱ مشغول به خدمت بود که به هنگام ورود به ایران و به خدمت درامدن آن به سیمرغ تغییر نام داد.

در روز سانحه سخنگو وقت ارتش ارتباط سقوط و رژه سال ۱۳۸۸ را تکذیب کرد هرچند قبل از آن گفته شده بود قرار است پس از اورهال سنگین در رژه نیروهای مسلح به پرواز درآید.این هواپیما در سال ۱۳۸۷ به پایگاه هفتم شکاری ترابری شیراز سپرده شده بود تا مراحل سنگین اورهال خود را طی کند و درست یکسال بعد دچار سانحه شد و از بین رفت.

انتهای پیام/