رویکرد ارگونومیک در طراحی محصولات و چالش های پیش رو

فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران

دوره ۴ – شماره ۲ – سال ۱۳۹۵

نویسندگان : ایمان دیانت ، پروین عادلی ، امیر حسین طالبیان

چکیده :

مقدمه: اهمیت طراحی محصولات مختلف بدلایل اقتصادی و همچنین تغییر دیدگاه های کاربران، سیاست گذاری ها و نیازهای قانونی در طی سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است. متناسب با این تغییرات، علم ارگونومی نیز به عنوان یکی از مهمترین علوم تآثیر گذار در زمینه طراحی محصولات از نظر برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول، رشد و توسعه یافته است. هدف از این مطالعه بررسی مهمترین ملاحظات و رویکردهای مختلف سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصولات و همچنین چالشها و محدودیتهای پیش رو در این زمینه بوده است.

روش کار: جستجوی مقالات از طریق بانک‌های اطلاعاتی و موتورهای جستجو نظیر Ergonomics Abstracts، Pubmed/Medline، Web of Science، Science Direct، Scopus و Google Scholar و کلید واژه‌های طراحی، محصول، ارگونومیک، روش‌های طراحی و رویکردهای طراحی صورت گرفت. جستجو محدود به مقالات انگلیسی زبان با متن کامل و منتشر شده در ژورنالهای Peer Review بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ بود.

یافته‌ها: مقایسه رویکردهای سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصول نشان می‌دهد که رویکردهای جدید با در نظر گرفتن جنبه‌ها و جزئیات بیشتری از تعامل کاربر-محصول و زمینه کاربرد، به طراحان در انتخاب یک مدل بهینه از محصول کمک می‌کنند. ملاحظات ارگونومیکی در رابطه با طراحی و تولید محصولات نیز شامل جنبه‌های مهندسی، عوامل روانی-اجتماعی و در نظر گرفتن قابلیت‌ها و محدودیت‌های کاربران و محصولات جهت برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول می‌باشند.

نتیجه گیری: به نظر می‌رسد که در دنیای امروزی دیگر اکتفا به روشهای سنتی به تنهایی نمی‌تواند متضمن موفقیت یک محصول در بازار، بخصوص در مقیاس جهانی و برای طیف وسیعی از کاربران باشد. به عبارت دیگر، لحاظ کردن جنبه‌های مختلف فنی (از نظر تعامل کاربر با محصول) و حقوقی (محیط زیست، توسعه پایدار، صرفه اقتصادی و…) که در رویکردهای جدید ارگونومی مطرح می‌شوند می‌تواند به عنوان راه حل اصلاحی و تکمیلی جهت موفقیت محصولات در بازار و همچنین بهبود کیفیت محصولات از دیدگاه ارگونومیکی مورد توجه قرار گیرند. هرچند که برای رسیدن به این هدف ممکن است متخصصین ارگونومی با چالشهایی مواجه باشند، ولی ارائه ارگونومی با کیفیت و مطابق با اصول علمی و به روز شده توسط ایشان در طراحی محصول می‌تواند به عنوان یک راه حل مؤثر برای غلبه بر این چالشها در نظر گرفته شود.

واژه‌های کلیدی : ارگونومی ، طراحی ، محصول ، کاربر محور