روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان

از سال ۱۹۸۱، ۲۵ نوامبر هر سال (معادل چهارم آذر) به عنوان روز جهانی رفع خشونت علیه زنان برگزیده شده‌است. این روز برای یادآوری عزم همگانی برای مبارزه با خشونت علیه زنان انتخاب شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۷ اکتبر ۱۹۹۹ نامگذاری این روز را به عنوان روزی جهانی تصویب کرد.

این تاریخ به خاطر قتل وحشیانه سه خواهر میرابل، فعالان سیاسی اهل جمهوری دومینیکن انتخاب شده‌است.در روز ۲۵ نوامبر سال  ۱۹۶۰ سه خواهر اهل جمهوری دومینیکن، با نام خواهران میرابل، پس از ماه ها شکنجه، سرانجام توسط سازمان امنیت ارتش این کشور به قتل رسیدند. “جرم” این سه خواهر شرکت در فعالیت های سیاسی علیه رژیم دیکتاتوری حاکم بر دومینیکن بود.

خواهران میرابل

۲۱ سال بعد، یعنی در سال ۱۹۸۱، در همایشی که در بوگوتا، پایتخت کلمبیا، با شرکت مدافعان حقوق زنان در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب تشکیل شد، پیشنهاد اختصاص دادن روز قتل خواهران میرابل به روز نهی خشونت علیه زنان مطرح گردید. هدف از این پیشنهاد آن بود که هم به تلاش و جسارت این خواهران ادای احترام شود و هم افکار عمومی بیش از پیش به سوی نهی خشونت علیه زنان سوق یابد. سال ۱۹۹۹ سازمان ملل نیز ۲۵ نوامبر را به عنوان روز جهانی نهی خشونت علیه زنان به رسمیت شناخت.

در راستای همین تصمیم، یک سال بعد، شورای امنیت سازمان ملل سال ۲۰۰۰ قطعنامه ی ۱۳۲۵ را به تصویب رساند که عنوان آن بود: ”زنان، صلح و امنیت”. محورهای اصلی این قطعنامه به پیشگیری مناقشات و خصومت ها در درون و در میان کشورها، تامین مشارکت زنان در حیات سیاسی و اجتماعی و نیز ممانعت از اعمال خشونت علیه آنها مربوط می شوند. این قطعنامه مبنایی است برای آن که خشونت های گوناگون علیه زنان بدون مجازات نمانند و عاملان آنها به پای میز محاکمه کشیده شوند.

خشونت علیه زنان یکی از گسترده‌ترین موارد نقض حقوق بشر در سراسر جهان است. بیش از یک میلیارد زن در سراسر جهان خشونت فیزیکی یا جنسی را تجربه کرده‌اند که به‌طورعمده توسط شریک زندگی آن‌ها اعمال شده است.

این آمار نشان می‌دهد که از هر سه زن یک نفر خشونت را تجربه می‌کند، این خشونت‌ها به‌طرز نگران‌کننده‌ای از سنین پایین شروع می‌شود تاجایی‌که آمار حاکی از آن است از هر چهار نفر زنی که تجربه خشونت فیزیکی یا جنسی داشته است، یک نفر نوجوان بین ۱۵ تا ۱۹ ساله است.

خشونت بر سلامت جسمی، روانی، جنسی و باروری زنان تأثیر می‌گذارد و اثرات آن تا آخر عمر باقی می‌ماند. از زمان شیوع کووید -۱۹ نیز داده‌ها و گزارش‌های دریافتی نشان داده که انواع خشونت علیه زنان و دختران، به‌ویژه خشونت خانگی، تشدید شده است. این معضل سایه‌ای است که در بحبوحه بحران کرونا در حال رشد است و متوقف کردن آن به تلاش جمعی نیاز دارد.

• تجاوز جنسی و تجاوز در بستر زناشویی (هر نوع رابطه بدون رضایت و بی توجه به شرایط روانی و جسمی همسر)
• حملات جسمانی و کتک زدن
• به کار بردن الفاظ رکیک در رابطه با زنان
• نگاه ابژه و ابزار گونه
• احساس مالکیت به زن
• عادی سازی نابرابری مرد و زن
• آزار و اذیت از سوی شریک سابق زندگی
• ناقص سازی جنسی و اقدامات مربوط به بکارت در طول تاریخ
• محروم ساختن از علایق و اصالت انتخاب در بسیاری زمینه ها
• رفتار ها و پیشنهادها رکیک در محیط کار و جامعه
• تبعیض در استخدام و عدم پرداخت حقوق برابر
• عدم اصل برابری_حقوق پیش فرض در قوانین و افکار عمومی

خشونت علیه زنان

خشونت علیه زنان اصطلاحی تخصصی است که مانند جنایت برپایه بیزاری، برای توصیف کلی کارهای خشونت‌آمیز علیه زنان به کار می‌رود. این شکل از خشونت علیه گروه خاصی از مردم اعمال می‌شود و جنسیت قربانی، پایه اصلی خشونت است. سازمان‌ها و کشورهای جهان می‌کوشند با برنامه‌های گوناگون با خشونت علیه زنان مبارزه کنند. سازمان ملل متحد روز ۲۵ نوامبر (چهارم یا پنجم آذر) را روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کرده‌است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را «هرگونه عمل خشونت‌آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود» تعریف کرده‌است که شامل «تهدید به این کارها، اعمال اجبار، یا سلب مستبدانه آزادی (چه در اجتماع و چه در زندگی شخصی)» می‌شود. اعلامیه رفع خشونت علیه زنان در سال ۱۹۹۳ بیان می‌کند که این خشونت ممکن است توسط افرادی از همان جنس، اشخاص عادی، اعضای خانواده‌ها و دولت‌ها اعمال شود.

همچنین هرگونه رفتار خشن وابسته به جنسیت که موجب آسیب جسمی، جنسی، روحی و رنج زنان شود را خشونت علیه زن می‌گویند. این خشونت می‌تواند با تهدید، اجبار یا سلب اختیار و آزادی، به صورت پنهان یا آشکار انجام شود.

حامیان سلامت و ایمنی نیروی کار

بعضی از نقاط عطف در سطح بین‌الملل در جلوگیری از خشونت علیه زنان در زیر آمده‌است:

• کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان سال ۱۹۷۹، که در نظریه‌های ۱۲ و ۱۹ خشونت را به عنوان تبعیض علیه زنان به‌شمار می‌آورد.
• کنفرانس جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۹۳ خشونت علیه زنان را به عنوان نقض حقوق بشر شناخت و آنرا به کنوانسیون سارمان ملل زیر امتداد داد.
• اعلامیه رفع خشونت علیه زنان، منتشر شده توسط سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳، اولین ابزار بین‌المللی بود که به خشونت علیه زنان پرداخت. این سند به‌طور ویژه به ماهیت اختلاف جنسی تاریخی و همیشگی برای فهم خشونت علیه زنان اشاره می‌کند.
• در کنفرانس بین‌المللی جمعیت و توسعه در سال ۱۹۹۴ خشونت علیه زنان با بهداشت. حقوق تولید مثل، و تهیه توصیه‌ها به دولت‌ها برای جلوگیری و همچنین رسیدگی به خشونت علیه زنان و دختران ارتباط داده شد.
• در سال ۱۹۹۶، مجمع جهانی بهداشت خشونت را یک موضوع اصلی بهداشت عمومی خواند و در زیر مجموعه‌ها خشونت و خشونت جنسی دو موضوع نزدیک بهم هستند، دو نوع خشونت که معمولاً علیه زنان اعمال می‌شوند. این موضوع در سال ۲۰۰۲ با یک گزارش مجمع جهانی بهداشت دنبال شد.
• در سال ۱۹۹۹، سازمان ملل متحد پروتکل اختیاری کنوانسیون حذف همه انواع تبعیض علیه زنان را تصویب کرد و ۲۵ نوامبر را به عنوان روز جهانی رفع خشونت علیه زنان تعیین کرد.
• در سال ۲۰۰۲ و در ادامه بیانیه ۱۹۹۶ مجمع جهانی بهداشت در مورد خشونت یک مورد بهداشت عام سازمان جهانی بهداشت اولین گزارش جهانی در مورد خشونت و بهداشت را صادر کرد که انواع متعددی از خشونت و تأثیر آن بر بهداشت عام را بررسی می‌کرد. این شامل خشونت‌های که زنان را بشدت تحت تأثیر قرار مداد نیز مشد.
• «مطالعات جامع دربارهٔ هر نوع خشونت علیه زنان» از دبیرکل سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ اولین سند همه‌جانبه در این مورد است.»
• کنوانسیون منع و مبارزه با خشونت علیه زنان و علیه خشونت خانگی سال ۲۰۱۱ شورای اروپا که دومین ابزار قانونی محلی خشونت علیه زنان و دختران می‌باشد.
• در سال ۲۰۱۳ کمیسیون مقام زن ملل متحد که در اجماع پذیرفته شد بر حذف و منع تمامی انواع خشونت علیه زنان و دختران به توافق رسید. (قبل از ان چنین توافقی وجود نداشت)
• در سال ۲۰۱۳ همچنین مجمع عمومی سازمان ملل متحد اولین قطعنامه فراخوان به حمایت از افراد فعال حقوق بشر زنان را تصویب کرد.این قطعنامه دولت‌ها را به برقراری قوانین و شیوه کارهای حمایت از مدافعین حقوق زنان بر می‌خواند. و اینکه جود این مدافعین بحت این قوانین قرار گیرند. افزون بر این در کشورهای صنعتی تلاشهایی برای کاهش خشونت علیه زنان صورت گرفته‌است.

خشونت علیه زنان می‌تواند به شیوه‌های مختلف و ناشی از موقعیت‌های مختلف، رخ دهد:

زنان بزرگ‌ترین قربانیان تجاوز هستند و اغلب متجاوزان، مردانی هستند که با آنها آشنایند. میزان گزارش‌ها، پیگرد قانونی و محکومیت برای تجاوز به‌طور قابل توجهی در حوزه‌های مختلف قضایی متفاوت است و به نوعی نگرش جامعه نسبت به چنین جنایاتی را نشان می‌دهد. این جرایم خشونت آمیز که بالاترین میزان را دارد از همه کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است.

تجاوز به همسر زمانی به‌طور گسترده توسط قانون نادیده گرفته می‌شد یا اینکه از آن چشم پوشی می‌شد، و امروزه به عنوان خشونتی ناپذیرفتنی علیه زنان محسوب می‌گردد و توسط انجمن بین‌المللی انکار شد و با متخاصم‌ها شدیداً مثل مجرم رفتار شد. هنوزه در بسیاری از کشورها تجاوز به همسر قانونی است یا اینکه غیرقانونی است اما اغلب تحمل شده یا به عنوان حق همسر پذیرفته شده‌است.

زنان بیشتر در معرض قربانی شدن توسط کسی که با آنها محرم هستند قرار دارند، که به‌طور کلی «خشونت محارم» نامیده می‌شود. (IPV)

ازدواج اجباری به ازدواجی گفته می‌شود که یک یا هر دوی طرفین برخلاف خواسته خود مجبور به ازدواج شده باشد. ازدواج‌های اجباری در جنوب آسیا، خاور میانه، و آفریقا رایج است. سنت‌های مهریه، جهیزیه، که در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد که در این کار همکاری و کمک می‌کند. ازدواج اجباری همچنین گاهی در نتیجه جدال بین دو خانواده صورت می‌گیرد که جدال توسط گرفتن دختر از یک خانواده توسط خانواده دیگر «ختم یا حل و فصل» می‌شود.

ترجیح فرزند پسر، سنتی است که ریشه در نابرابری جنسیتی دارد که در بسیاری از کشورها رایج است و بین مذاهب و طبقات مختلف نیز یافت می‌شود.

اسید پاشی یا حمله با اسید به عمل پاشیدن اسید روی بدن یک فرد «با هوشیاری کامل و با هدف آسیب زدن یا بدشکل کردن آنها به خاطر حسادت یا انتقام» گفته می‌شود.

بیوه، زنی است که همسرش از دنیا رفته باشد. در برخی از قسمت‌های جهان، بیوه زن‌ها هدف بسیاری از سوءاستفاده‌ها که اغلب از سنت‌هایی همچون وراث بیوه زن، قرار می‌گیرند. در برخی رسم‌ها در مرگ شوهر همسررا هم با او دفن می‌کردند

برخی کارشناسان، قوانین جزایی نظام جمهوری اسلامی ایران در قبال زنان را از «خشن‌ترین قوانین جهان» دانسته‌اند.حکم سنگسار سکینه محمدی آشتیانی در این مورد در سال ۲۰۱۰ این موضوع را زیر نور مجامع بین‌الملل قرار داد.

در حال حاضر اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ایران رجال را واجد شرایط برای مقام‌های بلند دولتی می‌داند و مراد از آن را فقط مردان تفسیر می‌کنند، و نظام عدالت ایران شهادت زن را برابر نصف شهادت یک مرد می‌داند. برخی روحانیون حضور یک زن به عنوان ورزشکار جلودار تیم ملی المپیک ایران در مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۰۸ پکن را مورد انتقاد قرار داده‌اند. یوسف صانعی با قوانینی همچون قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ که برخی آن را زن‌ستیز نامیده‌اند،به مخالفت برخاست.

از آنجا که خشونت علیه زنان، نقض حقوق بشر تلقی می‌شود، لایحه تأمین امنیت زنان علیه خشونت در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفته و جلسات متعدد و تدابیر بسیاری در این راستا لحاظ شده‌است. به‌علاوه با همکاری مرکز آمار ایران، شاخص‌های بومی برای کمک به کاهش خشونت‌ها در حال تدوین است. شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور گفت:

رفع خشونت علیه زنان بسیار بلند پروازانه است اما آرزو می‌کنیم این اتفاق به وقوع بپیوندد.

انتهای پیام/