ایمنی فرآیند در آزمایشگاه

BEACON SAFETY MASSAGE

ایمنی فرآیند

اکتبر ۲۰۱۶

ایمنی فرآیند در آزمایشگاه

۱۶ مارس ۲۰۱۶ انفجاری در آزمایشگاه دانشگاه هاوایی واقع در هونولولو بوقوع پیوست . یکی از محققین آزمایشگاه بشدت مجروح و دست خود را از دست داد. خسارات این حادثه تقریباٍّ یک میلیون دلار برآورد شد. تحقیقات آزمایشگاهی با استفاده از مخلوط مواد قابل اشتعالی چون هیدروژن ، اکسیژن و دی اکسید کربن انجام می شد. این مخلوط در مخزن ۵۰ لیتری (۱۳ گالنی) با فشار تقریبی ۶ بار (psig ۹۰) نگهداری شده و به بیوراکتوری مشتمل بر باکتری تزریق می شد. این مخزن فقط برای نگهداری هوای فشرده و خشک با فشار ۱۱/۶ بار (psig ۱۶۸) طراحی شده بود. برای مخزن و سایر تجهیزات جانبی اقدامات هم بندی (Bonding) و اتصال به زمین انجام نشده بود. در آزمایشگاه قبل از وقوع انفجار جرقه ناشی از الکتریسیته ساکن در تجهیزاتی که فاقد اتصال به زمین بودند دیده شده است . یازدهمین باری که از مخزن استفاده شد منجر به انفجار شده است . بررسی کنندگان حادثه تخمین زده اند که قدرت انفجار معادل ۷۰ گرم (دو و نیم انس ) تی ان تی بوده است که این مقدار معادل نصف قدرت انفجاری نارنجک دستی M۶۷ در ارتش آمریکاست .

بررسی ها نشان داده که علت احتمالی حادثه ، تخلیه الکتریسیته ساکن (به نشریه آگوست ۲۰۱۶ مراجعه کنید) و بدنبال آن انفجار مخلوط قابل اشتعال بوده است . به هر حال عدم درک صحیح از مخاطره آمیز بودن اتمسفر قابل اشتعال در مخزن و سهولت مشتعل شدن این مخلوط ، علت اساسی حادثه بوده است . مخلوطی از گاز که دارای اکسیژن و هیدروژن باشد در محدوده وسیعی از غلظت ها با انرژی بسیار کمی قابلیت انفجار دارد.

تجهیزات و امکانات مورد استفاده ، دستورالعمل ها و آموزش لازم برای کار کردن با چنین گازها و مخلوط های خطرناکی در حد نیاز نبوده است .

آیا می دانستید؟

•  مخلوط هیدروژن و هوا در محدوده وسیعى از غلظت ۴ % تا ۷۵ % قابل انفجار است و این محدوده با افزایش غلظت اکسیژن وسیع تر مى شود در اکسیژن خالص این محدوده ۴ % تا ۹۴ % خواهد بود.
•  جهت شعله ور شدن مخلوط قابل اشتعال هیدروژن و اکسیژن ( ۲۱ % اکسیژن) انرژى بسیار کمى لازم است. جرقه اى که شما حتى به سختى آن را حس مى کنید تقریباٍّ ۵۰ برابر انرژى مورد نیاز براى مشتعل شدن این مخلوط را دارد. جرقه اى که بخوبى قابل درک است تقریباٍّ ۱۰۰۰ برابر انرژى مورد نیاز است. با افزایش درصد اکسیژن اشتعال پذیرى نیز افزایش مى یابد.
•  حوادث فرآیندى در آزمایشگاه ها و طرح ها در مقیاس آزمایشگاهى همانند واحدهاى عملیاتى رخ مى دهد. مقادیر محدود و کم این مواد قابل اشتعال به مفهوم کم بودن خطر آنها نیست.
•  این حادثه در یک آزمایشگاه تحقیقاتى رخ داده ولى در آزمایشگاه واحدهاى فرآیندى نیز مواد و تجهیزات به اندازه کافى وجود دارد که سبب حادثه اى مشابه شود. به عنوان مثال کپسول گاز تحت فشار در آزمایشگاه کنترل کیفیت موجود است.

شما چه کاری می توانید انجام دهید؟

•  در هر مکانى که کار مى کنید اعم از واحد فرآیندى، آزمایشگاه تحقیقاتى، طرح آزمایشگاهى، آزمایشگاه کنترل کیفیت یا کارگاه تعمیرات اطمینان حاصل کنید که تمامى خطرات مواد مورد استفاده و فرایند کارى خود را شناخته اید. اگر خطرات را بخوبى شناسایى نکرده باشید نمى توانید ریسک آنرا مدیریت کنید. اولین مرحله در ایمنى هر فعالیتى، شناخت خطرات است. همین شیوه مدیریت ایمنى فرآیند را در آزمایشگاه و یا سایر محیط هاى کارى شرکت بکار گیرید.
•  از ابزارهاى شناسایى و آنالیز خطر براى خطرات موجود در آزمایشگاه و یا سایر محیط هاى کارى استفاده کنید. براى مثال از چک لیست ها، روش What-if ، آنالیز خطرات شغلى و سایر ابزارهاى آنالیز خطرات فرآیندى استفاده نمائید.

خطری که شناسایی نشده باشد نمی توانید کنترل نمائید!

<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >> 

دانلود نسخه انگلیسی

دانلود نسخه فارسی