فهرست :
- فصل اول الگوهای مطرح در مدیریت بحران
- کلیات
- فرآیند مدیریت بحران
- رابطه مفهومی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل
- الگوها و مدل های مطرح در مدیریت بحران
- مدیریت جامع بحران
- فرآیند تکامل برنامه ریزی مدیریت بحران
- فصل دوم روش های تدوین سناریو
- سناریو چیست
- تعریف و ویژگی های سناریو
- روش های تدوین سناریو
- گام های هفت گانه برای سناریوسازی موفق
- یک روش نُه مرحله ای
- مدل شبکه ای جهانی برای تدوین سناریو
- سناریو نویسی نظامی
- سناریو نویسی برای واحدها و بنگاه های کسب وکار
- گام های پیادهسازی روش سناریو
- سایر مباحث
- مخروط توجیهی
- فصل سوم الگوی پیشنهادی تدوین سناریو در مدیریت بحران
- الگوی تدوین سناریوی تهاجم موشکی به زیرساخت های حیاتی و حساس
- تدوین سناریوی معیار
- قابلیت های لازم برای اداره بحران ناشی از تهاجم به زیرساخت های حیاتی و حساس
- فصل چهارم مدلی برای سامانه های واکنش اضطراری
- تحقیقات در مورد سیستم واکنش اضطرار
- مدل سیستم واکنش اضطرار توسعه یافته
- نتیجه
مقدمه :
طبق تعریف مصوب، پدافند غیرعامل عبارت است از مجموعه اقدامات غیرمسـلحانه کـه موجـب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقـاء پایـداری ملـی و تسـهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد. (سازمان پدافند غیرعامل کشـور، ۱۳۸۹)
بحران ها به دلیل ماهیت و شرایط خاصی که در موقعیت های اضطراری بوجود می آید، فراتـر از آن هستند که با امکانات و برنامه های موجود مدیریت شوند. غیرمنتظره بودن بحران ها همراه با عـدم توانایی در تعیین زمان و مکان دقیق وقوع آن ها، حجم بالای اطلاعات رسـیده، گسـتردگی تخریـب و خسارات مالی و جانی ایجاد شده، تعدد سازمان های درگیر و ماهیت چند وجهی آن، همه و همه سـبب می شود که مدیران به طور مرتب با شرایطی مواجه شوند که نیازمند اتخاذ تصمیمات سـریع و صـحیح است. علم مدیریت با ارائه چارچوبی برای تصمیم گیری ها سعی دارد این حـوادث را بـه بهتـرین نحـو کنترل نماید.
استفاده از نظام برنامه ریزی در اداره بحران های کشورها یک اصل شناخته شده اسـت. اگـر بـه تاریخچه مدیریت بحران دقت شود، متوجه می شویم که سیر تاریخی خاصی در برنامه ریـزی مـدیریت بحران دیده می شود. اولین مدل برنامه ریزی برای شرایط بحران، برنامه ریزی مبتنی بـر سـناریو بـوده است.
سناریوها برای استفاده در طراحی اقدامات آمادگی ملی استفاده میشوند. در واقع، سـناریوها جـزء ابزارهای برنامه ریزی محسوب می شوند. بر اساس سناریوها است که نیازهای مقابلـه شناسـایی شـده و کلیه سطوح دولت و دستگاه ها می توانند از این سناریوها به عنوان مرجع برنامـهریـزی اسـتفاده نماینـد. سناریوها هر از چندگاه نیاز به مرور دارند تا دقت و کارایی خود را حفظ نمایند. سـناریوها اسـاس و پایـه شناسایی قابلیت ها در همه حوزه های مأموریتی و سطوح هدف آن قابلیتها بـرای پیشـگیری، مقابلـه و بازیابی مؤثر از وقایع بزرگ هستند. همچنین سناریوها به عنوان پایـه اجـرای رزمـایشهـای متعـدد بـا سناریوهای مختلف هستند.
سناریوها باید به گونه ای طراحی شوند که به صـورت محلـی، اسـتانی، ملـی و دسـتگاهی قابـل پیاده سازی باشند. دستگاه ها و حوزههای مختلف حکومتی مـیتواننـد ایـن سـناریوها را بـرای خـود بـه صورت تخصصیتر و عمقیتر گسترش بدهند.
در این کتاب ابتدا در فصل اول کلیات مدیریت بحران و الگوهـای مطـرح و همچنـین مـدیریت جامع بحران را بصورت خلاصه شرح داده شده . با توجه به اهمیـت موضـوع، در فصـل دوم الگوهـای تدوین سناریو، روش ها و گام های سناریو نویسی بصورت مباحث نظری شرح داده شده است .
در فصل سوم الگوی پیشنهادی تدوین سناریو در مدیریت بحران بصورت کاربردی طرح شده و در فصل چهارم مدلی برای سامانه های واکنش اضطراری ارائه شده است.
با توجه به کمبود منابع، امیدواریم این کتاب مورد استفاده محققین و کارشناسـان قـرار گرفتـه و در راستای افزایش دانش مدیریتی مدیران و کارشناسان دستگاه های اجرایی کشور در حـوزه حفاظـت از زیر ساخت ها و امنیت سیستم ها، موجب خدمتی ناچیز در جهـت اعـتلای نظـام مقـدس جمهـوری اسلامی ایران گردد. در پایان لازم می دانم از خواننـدگان محتـرم جهـت نقصـان احتمـالی آن پـوزش خواسته و نقد و نظر صاحب نظران گرامی را به جان می پذیریم.
<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>
