ارزیابی و رتبه بندی مخاطره فلزات سنگین در رسوبات معدن مس سرچشمه با استفاده از روش های FDAHP و ELECTRE

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۸ ، (ویژه نامه شماره ۲) ، پاییز ۱۳۹۵

نویسندگان: محمد رضا توکلی محمدی ، علی رضایی ، محمد حیاتی ، حسین حسنی

چکیده:

زمینه و هدف : فلزات سنگین به دلیل پایداری، تجزیه ناپذیری و مشکلات دسترس پذیری زیستی، از آلاینده های مهم و خطرناک محیط زیست به شمار میروند. رسوبات معدن مس سرچشمه ایران ، حاوی غلظت های بالایی از این آلاینده ها میباشد. هدف اول این پژوهش ، ارزیابی مخاطره زیست محیطی فلزات سنگین این رسوبات با تعیین شاخص ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، شاخص غنی شدگی و شاخص زمین انباشتگی و هدف دوم ، رتبه بندی این فلزات بر اساس میزان بحرانیت با استفاده از روش – های تصمیم گیری چند شاخصه است .

روش بررسی: در این تحقیق ، ابتدا با تعیین شاخص های ارزیابی مخاطره به بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین (Co،Cu ،Mo ،Zn ،Cr ،Mn ،Ni ،Pb ،Ti  و Fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله پرداخته شده است . در ادامه ، با جمع آوری نظرات خبرگان در خصوص میزان اهمیت نسبی هر کدام از شاخص های یاد شده و تعیین وزن نهایی شاخص ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی، رتبه بندی و خوشه بندی فلزات سنگین رسوبات در منطقه مورد مطالعه ، با استفاده از روش الکتر صورت گرفته است .

نتیجه گیری: بر اساس نتایج سنجش شاخص های ارزیابی مخاطره ، شدت آلودگی منطقه به فلزات سنگین ، به صورت Mn<Cr<Zn< Cu< Fe<Mo< Pb  میباشد و کلیه فلزات رسوبات به جز مس ، روی و آهن تقریبا در محدوده غیر آلوده قرار داشتند. همچنین بر اساس نتایج رتبه بندی، مخاطره های ١٠ گانه در ٧ دسته خوشه بندی شدند، به طوری که مس ، آهن و روی به ترتیب بالاترین میزان آلایندگی و بحرانیت مخاطره را در بین فلزات سنگین رسوبات مورد مطالعه داشتند.

واژه های کلیدی: فلزات سنگین ، ارزیابی و رتبه ­بندی مخاطره ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی ، روش الکتر ، معدن مس سرچشمه

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>