ارزیابی و تحلیل شرایط ارگونومیکی مبتنی بر مدل تصمیم گیری تاپسیس در یک شرکت تولیدی

زمینه و هدف:تکنیک تاپسیس به­ عنوان یکی از روش­های تصمیم ­گیری چند معیاره، به تصمیم­ گیرندگان کمک می­کند تا مشکلات را سازماندهی و تحلیل، و گزینه ها را اولویت­ بندی کنند. در این تحقیق شرایط ارگونومیکی مؤثر بر سلامتی در یک شرکت تولیدی در سال ۱۳۹۳ به کمک روش آرت ارزیابی شده و بر اساس نتایج، با روش تاپسیس سالن ­های مختلف کارخانه از نظر اولویت اقدام اصلاحی و بهینه­ سازی ارگونومیک شرایط کار، دسته ­بندی شدند.

روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و مقطعی است. شرایط در هفت سالن یک کارخانه تولید ظروف چینی، با مجموع تعداد ۱۳ نوع وظیفه، مطالعه گشت. از یک پرسش­نامه­ جهت جمع ­آوری داده ­های دموگرافیک افراد و از روش ارزیابی وظایف تکراری (ART)، برای ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومی استفاده شد. روش تصمیم­ گیری تاپسیس نیز به­ منظور اولویت­ بندی واحدهای کاری جهت اجرای اقدامات اصلاحی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ ها نیز با نرم­ افزار آماریSPSS V.20  صورت پذیرفت.

یافته ها: نمره نهایی روش ART دارای میانگین ۰۷/۳۰ با انحراف استاندارد ۴۳/۱۲ می­باشد. در میان ۲۴۰ مورد بررسی شده، ۱۷۹ مورد (۶/۷۴%) در سطح خطر بالا و ۸/۱۳% در سطح خطر متوسط ارزیابی شدند. نتایج آرت تاپسیس (ART-TOPSIS) نشان داد سالن لهر در اولویت اول اقدام اصلاحی و سالن درجه ­بندی در آخرین سطح اقدام قرار گرفته است.

نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که می­توان روش تاپسیس را با موفقیت به منظور حل چالش­ های مهندسی فاکتورهای انسانی به کارگرفت. به نظر می­رسد ارائه راهکارهای اصلاحی ماکرو و میکروارگونومی به همراه مشارکت کارگران، مبتنی بر نتایج علمی روش­های تصمیم­ گیری می­تواند اثربخشی فزاینده­ای جهت ارتقای سطح سلامت در واحدهای صنعتی در پی داشته باشد.

واژه‌های کلیدی : ریسک فاکتورهای ارگونومیک ، روش ART ، روش تصمیم گیری چند معیاره ، تاپسیس