ارزیابی اثرات کبدی و کلیوی مواجهه شغلی با بنزین بدون سرب : مطالعه ای در پمپ بنزین‌های شیراز

فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

دوره ۴ – شماره ۳ – سال ۱۳۹۳

نویسندگان : مسعود نقاب ، کیامرث حسین زاده ، جعفر حسن زاده

چکیده :

مقدمه: بنزین مخلوط پیچیده ای از بالغ بر ۵۰۰ هیدرو کربن مختلف است. حذف سرب از بنزین توام با افزودن مقدار قابل توجهی از هیدروکربن‌های عطری تک حلقه‌ای دارای سمیت کلیوی و کبدی، نظیر تولوئن و زایلن همراه بوده است. هدف اصلی این مطالعه، تعیین این نکته بود که آیا مواجهه با بنزین بدون سرب تحت شرایط کاری عادی با عوارض کبدی و کلیوی همراه است یا خیر.

روش کار: در این مطالعه مقطعی، تعداد ۲۰۰ نفر از کارگران دارای مواجهه شغلی با بنزین بدون سرب در پمپ بنزین‌های شیراز و ۲۰۰ نفر فاقد مواجهه مورد بررسی قرار گرفتند.با استفاده از روش‌های استاندارد غلظت تولوئن و زایلن در هوا اندازه گیری شد. علاوه بر آن نمونه خون و ادرار برای آزمایشات روتین بیوشیمیایی عملکرد کلیه و کبد از کارگران گرفته شد.

یافته ها: میانگین هندسی غلظت بنزن، تولوئن و زایلن در هوای پمپ بنزین ها به ترتیب ۲۴/۰، ۳۷/۰و۶۴/۰ پی پی ام بدست آمد. نتایج آزمایشات بیوشیمیایی خون نشان داد میانگین بیلی‌روبین مستقیم،آسپارتات آمینوترانسفراز،آلانین آمینو ترانسفراز، اوره خون و کراتینین به‌طور معنی داری در گروه دارای مواجهه بیش از گروه مرجع بوده، آلبومین سرم،پروتیین، سدیم و پتاسیم در گروه مواجهه به‌طور معنی داری کمتر از گروه فاقد مواجهه می‌باشد. بیلی‌روبین توتال،آلکالین فسفاتاز و پتاسیم هیچ تفاوت معنی داری بین دو گروه نداشت. میانگین تمام پارامترها در هر دو گروه مواجهه و فاقد مواجهه در محدوده طبیعی قرار داشت.

نتیجه گیری: میانگین مواجهه کارگران پمپ بنزینها با تولوئن و زایلن از حدود مجاز مواجهه شغلی این ترکیبات کمتر است. با این‌وجود، چنین مواجهه‌ای موجب تغییراتی جزیی، تحت بالینی و پیش پاتولوژی در تست‌های عملکردی کلیه و کبد کارگران مواجهه یافته شده است، اگرچه اهمیت کلینیکی و ارزیابی نتایج درازمدت تغییرات مشاهده شده در تست‌های عملکرد کبد و کلیه کارگران مواجهه یافته در مقایسه با گروه فاقد مواجهه نیازمند مطالعات بیشتری است.

واژه‌های کلیدی : بنزین بدون سرب ، تولوئن ، زایلن ، آزمایشات بیوشیمیایی خون ، پمپ بنزین