توضیحات :
مجله مهندسی بهداشت حرفه ای
دوره ۴ – شماره ۴ – سال ۱۳۹۶
نویسندگان : مصطفی میرزایی علی آبادی ، ایرج محمدفام ، احمدرضا احمدی گهر ، رضا اسمعیلی
چکیده :
مقدمه: اکتشاف و توسعه صنایع نفت و گاز همواره با ریسک های متعددی از قبیل تلفات نیروی انسانی، آلودگی های زیست محیطی و ازبین رفتن تجهیزات ومنابع همراه است. یکی از مهمترین و پرهزینهترین خطرات صنعت حفاری در زمینه نفت و گاز، خطر فوران چاههای نفت و گاز است. فوران چاه میتواند به پیامدهای جبرانناپذیری از قبیل انفجار، تلفات شدید انسانی و فجایع زیستمحیطی منجر گردد. آنالیز ریسک یکی از مهمترین ابزارهای ارزیابی خطرات، طراحی اقدامات کاهشی خطر و افزایش سطح ایمنی در این صنایع است. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف شناسایی و آنالیز علل ریشه ایی منجر به سیلان و وقوع فوران درچاههای اکتشافی نفت و گاز، با استفاده از تکنیک آنالیز پاپیونی BTA و رویکرد شبکه بیزین BN در بخش ساحلی صنعت حفاری ایران انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه به منظور شناسایی و ارزیابی رویدادهای پایه دخیل در بروز سیلان (Kick) از آنالیز درخت خطا (FTA) و برای ارزیابی لایه های ایمنی کنترل کننده فوران و همچنین پیامدهای احتمالی ناشی از سیلان از جمله رخداد فوران از آنالیز درخت رویداد(ETA) استفاده گردید. سپس با ترکیب روش های FTA و ETA بوسیله تکنیک پاپیونی Bow Tie Analysis (BTA) سناریو های احتمالی حادثه و همچنین پیامدهای ناشی از رخداد سیلان شناسایی شد. در نهایت با استفاده از شبکه بیزین BN میزان احتمال فوران و سایر پیامد های حاصل از وقوع سیلان درچاه محاسبه گردید.
یافتهها: بر اساس نتایج بدست آمده درمجموع ۲۴ علت یا نقص (رویداد پایه) در بروز رویداد اصلی یا همان سیلان دخالت دارند. همچنین ۷ لایه کنترلی در پیشگیری از وقوع فوران شناسایی گردید. رویداد های پایه همراه با احتمالات رخداد و میزان اهمیت هریک در سمت چپ و پیامدهای بعد از رویداد اصلی همراه با احتمالات رخداد هریک در سمت راست دیاگرام BTA مشخص گردید. احتمال وقوع رویداد اصلی (سیلان) و پیامد نهایی(فوران) به ترتیب ۹ ×۱۰-۲ و ۳.۵ ×۱۰-۵ محاسبه شد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، ورود به لایه پرفشار در سازند حفاری و کاهش فشار ته چاهی بهعنوان مهمترین علل ریشه ای در ایجاد سیلان شناخته شده اند. همچنین از بین لایه های کنترلی فوران تشخیص به موقع سیلان و عملکرد صحیح سیستم فوران گیر سرچاهی (BOP) Blowout Preventer ، مهمترین نقش را در پیشگیری از وقوع فوران ایفا می کنند.
واژههای کلیدی : فوران ، سیلان ، ارزیابی ریسک ، تحلیل پاپیونی (BTA) ، شبکه بیزین (BN)
<< ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>
