تخمین رسوب‌دهی شبکه جاده جنگلی با استفاده از مدل تحویل رسوب و سامانه اطلاعات مکانی

فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست

دوره ۱۸ ، شماره ۲ ، تابستان ۱۳۹۵

نویسندگان: ذکریا اسداللهی ، صالح یوسفی ، مجید محمدی

چکیده:

زمینه و هدف: جاده­ های جنگلی از مهم‌ترین واحد ­های مدیریتی جنگل محسوب می ­شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه ­ای را ایفا می­ کنند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ناشی از جاده ­سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده ­سازی، ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده­ و بالطبع رسوب­ زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، تخریب ساختمان خاک، افزایش سرعت رواناب و ناپایدار کردن شیب دامنه است.

روش بررسی: در این تحقیق، رسوب ناشی از جاده ­های جنگلی موجود در بخشی از جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از مدل تحویل رسوب و در محیط GIS تخمین زده شد. عوامل موثر بر فرسایش در این مدل شامل زمین­ شناسی، جاده، شیب، بارندگی، پوشش گیاهی و شبکه آب‌ راهه می­ باشند.

یافته ها: فرسایش تولیدی از این شبکه جاده بدون در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب در حدود ۴/۱۵۷۶ تن در سال تخمین زده شد. با در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب بر اساس فاصله از آب‌ راهه، رسوب‌دهی از شبکه جاده در حدود ۷/۱۴۰ تن در سال به دست آمد.

بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد سهم رسوب تولیدی جاده­ ها در حدود ۳۳/۱ درصد رسوب خروجی حوضه است، در حالی که این جاده ها تنها ۰.۰۱۷ درصد از سطح حوزه آب‌ خیز را شامل می شوند.

واژه های کلیدی: جاده­ های جنگلی ، رسوب دهی ، سامانه اطلاعات مکانی ، فرسایش ، مدل تحویل رسوب

 << ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه فرمایید >>